Bebeklerde Hipotiroidi Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Hipotiroidi, tiroid bezinin tiroid hormonunu yetersiz üretmesi veya hiç üretmemesi durumunda ortaya çıkan bir endokrin bozukluğudur. Bebeklerin tiroid bezinin doğumdan itibaren yetersiz çalışması ise konjenital hipotiroidizm olarak adlandırılır. Sizler için hazırladığımız bu yazıda bebeklerde hipotiroidi belirtileri, nedenleri ve tedavisi ile ilgili bilgiler derledik. Hazırsanız başlayalım!

Hipotiroidi Nedir?

Hipotiroidi, tiroid bezinin tiroid hormonlarını yetersiz üretmesi veya hiç üretmemesi durumunda ortaya çıkan bir endokrin bozukluğudur. Bebeklerin tiroid bezinin doğumdan itibaren yetersiz çalışması ise konjenital hipotiroidizm olarak adlandırılır. Yüz şişkinliği, büyük arka fontanel veya zayıf kas dokusu gibi semptomlara yol açabilen konjenital hipotiroidi yaklaşık olarak 2000 ila 4000 bebekten 1’inde görülüyor. Tedavisinde ise çoğu zaman levotiroksin kullanılıyor. Gelin şimdi, bebeklerde hipotiroidi belirtileri, nedenleri ve tedavi şeklini daha yakından inceleyelim.

Bebeklerde Hipotiroidi Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde konjenital hipotiroidi belirtileri ve semptomları, bozukluğun ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. Yenidoğan bebeklerin çoğu başlangıçta hiçbir belirti göstermeyebilir. Tiroid bezindeki sorunların boyutuna bağlı olarak belirtiler doğumdan birkaç gün sonra da ortaya çıkabilir. Bozukluğun ortak belirti ve semptomları aşağıdakileri içermektedir:

• Yüz şişkinliği
• Karın şişkinliği
• Kalın veya anormal derecece büyük dil
• Kabızlık
• Zayıf kas tonusu
• Göbek deliğinin dışarı çıkması (göbek fıtığı)
• Büyük arka fontanel
• Beslenme sorunları
• Uyku sorunları

Bunlara ek olarak şiddetli hipotiroidi bebeklerde aşağıdaki belirtilere yol açabilir.

• Derinin ve gözün sararması (sarılık)
• Kuru cilt
• Uyuşukluk
• Zayıf ya da boğuk ağlama
• Boy kısalığı
• Kırılgan saçlar
• Düz burun
• Kabarık veya anormal şekilli göz kapakları
• Düşük vücut ısısı
• Katarakt
• Düşük kan basıncı
• Anormal kalp atış hızı

Bebeklerde Hipotiroidi Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde konjenital hipotiroidi genellikle bebeğin tiroid bezinin doğum öncesi oluşmaması nedeniyle ortaya çıkar. Konjenital hipotitoidizm vakalarının yaklaşık %80-85’i tiroid bezinin yokluğu, az gelişmesi veya anormal bir yere yerleşmesi nedeniyle oluşur. Bu nedenlerin hepsine toplu olarak tiroid disgenezi adı verilir. Bununla birlikte tiroid bezi normal veya anormal büyüklükte olsa dahi yeterli tiroid hormonu üretemeyebilir. Burada ise genellikle hormon sentezindeki basamaklardan kaynaklanan bir problem mevcut olabilir. Bu tür nedenler ise tiroid dishormonojenezi olarak bilinir. Ayrıca hipofiz bezinin yetersiz uyarılması nedeniyle de bebeklerde hipotiroidi ortaya çıkabilir. Buna da merkezi hipotiroidi denilmektedir.

Aşağıdaki koşullar veya faktörler tiroid disgenezisine, tiroid dishormonogenezine veya merkezi hipotiroidizme yol açabilir:

• Hamilelik sırasında annede iyot eksikliği
• Hamilelik sırasında annenin kullandığı ilaçlar
• Genetik mutasyonlar
• Fetüsteki tiroid bezinin fonksiyonunu etkileyen anne antikorları

Bebeklerde Hipotiroidizm İçin Risk Faktörleri

Aşağıdaki durumlara sahip bebeklerde hipotiroidizm gelişme riski daha fazladır:

• Down sendromu
• Turner sendromu
• Williams sendromu
• Otoimmün bozukluklar
• Tip 1 diyabet ve çölyak hastalığı

Bebeklerde Hipotiroidizm Nasıl Teşhis Edilir?

Türkiye de dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde doğumdan hemen sonra yapılan topuk kanı testi ile bebekler hipotiroidi başta olmak üzere pek çok hastalık açısından taranır. Bununla birlikte bebeklerde hipotiroidi teşhisi için aşağıdakilerden faydalanılabilir:

1. Fiziki Muayene

Hipotiroididen şüphelenildiğinde fiziki muayene sırasında büyük arka fontanel veya zayıf kas tonusu gibi belirtiler kontrol edilir.

2. Tiroid Fonksiyon Testi

Bebeğin topuğundan alınan kan örneğinde tiroksin hormonu (T4) ve tiroid uyarıcı hormon (TSH) düzeyleri değerlendirilir. TSH değerleri normal aralığın üstünde, T4 düzeyleri normal aralığın altında ise bebeğe hipotiroidi tanısı konabilir.

3. Tiroid Ultrason Taraması

Tiroid fonksiyon testi hipotiroidizme işaret ediyorsa ultrason taraması önerilir. Ultrason taramasında ise tiroid bezinin şekli ve konumu değerlendirilir.

Konjenital Hipotiroidizm Nasıl Tedavi Edilir?

Hipotiroidi tanısı alan bebekler genellikle çocuk endokrinoloğuna yönlendirilir. Tiroksin hormonunun sentetik formu olan levotiroksinin ağızdan verilmesiyle tedaviye başlanır. Yani bebeklerde hipotiroidi tedavisinin ilk basamağını, eksik salgılanan hormonun yerine geçebilecek ilaçlar oluşturur. Bu ilaçların ne sıklıkta ve nasıl kullanılması gerektiği ise hekim tarafından ailelere detaylıca anlatılacaktır.

Konjenital Hipotiroidi Önlenebilir mi?

Bebeklerde doğumsal hipotiroidizmi önlemenin bilinen kesin bir yolu yoktur. Ancak aşağıdaki önlemler riski azaltabilir:

• Hamileliğiniz sırasında iyot açısından dengeli bir beslenme rutini uygulayın.
• Hamileyseniz veya hamile kalmayı planlıyorsanız doktorunuza danışmadan kesinlikle ilaç kullanmayın. Kullanmanız gerektiğinde doktorunuz hamileliğe uygun muadil ilaçlarlar önerecektir.
• Tiroid ile ilgili bir hastalığınız varsa doktorunuza bildirin.
• Ailenizde genetik sendrom öyküsü varsa genetik uzmanına danışabilirsiniz.

Kaynak: 1