Her Yaştan İnsanı Etkileyebilir: Bebeklerde Gece Terörü Nasıl Önlenir?

Bu yazımızda; sıklıkla 1 - 7 yaş arasındaki çocukları etkileyen gece (uyku) terörü ile ilgili tüm merak edilenleri derledik. Hazırsanız başlayalım!

Gece Terörü Nedir?

Gece terörü, genellikle 1 – 7 yaş arası bebeklerde ve çocuklarda görülen bir uyku bozukluğudur. Tıpta parasomnia olarak da bilinen gece terörüne uyku terörü de denilmektedir. Ebeveynler için oldukça endişe verici olan gece terörünün belirtileri arasında çığlıkla uyanma, etrafı tekmeleme, hızlı nefes alıp verme veya terleme gibi durumlar bulunur. Peki, gece terörü neden olur?

Bebeklerde gece terörünün birçok sebebi olabilir. Örneğin solunum problemleri, yüksek ateş, ayrılık korkusu, yorgunluk veya yetersiz beslenme gibi faktörler, bebeklerde gece terörünü tetikleyebilmektedir. Ataklar bazı çocuklarda birkaç saniye sürerken, kimilerinde dakikalarca devam edebilir.

Anne ve babalar için oldukça endişe verici bir durum olan gece terörü, aslında zararlı bir rahatsızlık değildir. Genellikle herhangi bir tedavi uygulanmadan zamanla kendiliğinden geçer. Ancak yine de gece terörü şüphesi olan çocukların muayene olması önerilir. Zira uyku apnesi gibi hastalıkların da çocuklarda ve bebeklerde gece terörünü tetikleyebildiği unutulmamalıdır. Böylesi bir durumda, öncelikle uyku terörüne neden olan hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Bununla birlikte epilepsi ihtimalinin de ekarte edilebilmesi için muayene olmak hayati önem taşır.

Gece Terörü Neden Olur?

Bebeklerde ve çocuklarda gece terörünün nedeni tam olarak bilinmiyor. Ancak aşağıdaki durumların bebeklerde gece terörünü tetikleyebileceği düşünülüyor.

1. Solunum Problemleri

Gece terörü de dahil olmak üzere pek çok uyku bozukluğunun temelinde solunum problemlerinin olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle uyku apnesi veya geniz et büyümesi gibi nefes almayı zorlaştıran hastalıkların kısa süre içinde tedavi edilmesi öneriliyor.

2. Psikolojik Faktörler

Bebeklerde gece terörünün bir diğer nedeni de ayrılık korkusu gibi psikolojik faktörler olabilir. Yetişkinlerde ise depresyon, anksiyete bozukluğu gibi psikolojik hastalıkların uyku terörünü tetikleyebileceği düşünülüyor.

3. Genetik Faktörler

Ailesinde gece terörü veya uyurgezerlik geçmişi olan bebeklerde gece terörü görülme olasılığının daha yüksek olduğu biliniyor.

4. Gece Terörünün Diğer Nedenleri

Yorgunluk, yetersiz veya sağlıksız beslenme, yüksek ateş gibi durumların da bebeklerde gece terörüne neden olabileceği tahmin ediliyor.

Bebeklerde Gece Terörü Belirtileri Nelerdir?

Uyku terörü genellikle gece uykusunda ortaya çıkar. Gündüz yapılan şekerlemelerde çok nadir görülür. Bebeklerde gece terörü belirtileri arasında kalp atımının hızlanması, çığlıkla uyanma, terleme, etrafı tekmeleme gibi durumlar vardır. Ancak çocuklar gündüz uyandıklarında genellikle bunların hiçbirini hatırlamazlar.

Bebeklerde ve çocuklarda uyku terörü belirtilerini özetleyecek olursak;

• Göz bebeklerinin genişlemesi,
• Korkutucu bir bağırış veya çığlık ile uyanma,
• Yatakta kendini oturur vaziyette bulma,
• Etrafı tekmeleme,
• Hızlı nefes alıp verme,
• Kalp atımının hızlanması,
• Uykudan uyanamama,
• Uyanık gibi gözükmeye rağmen çevreyi görememe,
• Terleme,
• Vücutta kasılma,
• Çırpınma ya da titreme.
  
  

Uyku Terörü Tanısı Nasıl Konur?

Gece terörü tanısı yetişkinlerde oldukça zordur. Çünkü ataklar yetişkinlerde düzenli olarak tekrar etmez. Ayrıca kişilerin sabah kalktığında yaşadıklarını hatırlamaması, özellikle tek yaşayan yetişkinlerde uyku terörü teşhisini zorlaştırmaktadır. Ancak çocuklarda ve bebeklerde uyku terörü daha kolay bir şekilde teşhis edilir. Zira ebeveynler, genelde çocuklarının yaşadıkları ataklara şahit olup, doktorlarını doğru bir şekilde bilgilendirebilirler. Bu aşamada çocuğun öyküsü dinlenip fiziki muayenesi yapıldıktan sonra, altta yatan herhangi bir sebep bulunmaz ise hekimler terapiste veya uyku bozuklukları tedavi merkezine yönlendirme yapabilir. Bu merkezlerde uyku esnasında vücuda yerleştirilen sensörler, uyku boyunca kandaki oksijen seviyesini, beyin dalgalarını, nefesi, kalp atış hızını, kol/bacak hareketlerini ve daha pek çok parametreyi birlikte değerlendirerek teşhisi kolaylaştırabilir.

Bebeklerde Gece Terörü Tedavisi

Bebeklerde gece terörü tedavisi için rutin olarak uygulanan bir prosedür yoktur. Ancak gece terörü şüphesiyle muayeneye götürülen çocuklar, mutlaka epilepsi açısından da değerlendirilmelidir. Bunun için doktorunuz çeşitli test ve tetkikler yapmak isteyebilir. Ayrıca bebeklerde uyku terörüne neden olabilen apne veya geniz eti büyümesi için ekstra muayeneler yapılabilir. Eğer bebeğin yaşadığı uyku bozukluğunun altında hiçbir nedene rastlanılmazsa, herhangi bir tedavi uygulamaya gerek yoktur. Çünkü bebeklerde ve çocuklarda uyku terörünün ilerleyen yaşlarda kendiliğinden geçtiği biliniyor. 

Herhangi bir tedavi protokolü uygulanmasa bile bebeklerde uyku terörü için önlem almak adına bazı noktalara dikkat edilmelidir. Örneğin bebeğin yeterince dinlendiğinden ve uykusunu aldığından emin olmak gerekir. Bununla birlikte her gün aynı saatte yatıp kalkmasına özen gösterilmeli, iyi ve sağlıklı beslenmeli, yüksek ateşle belirti verebilen enfeksiyon hastalıklarında mutlaka tedavi görmelidir.

Bebekler Uykuda Neden İrkilir ve Sıçrar?

Bebeklerde Uyku Terörü Nasıl Geçer?

Bebeklerde gece terörü için öncelikle bir hekime danışmak faydalı olacaktır. Bu aşamada doktorunuz çeşitli test ve tetkikler ile gece terörünü tetikleyen başka hastalıklar olup olmadığını kontrol etmek isteyebilir. Eğer apne gibi hastalıkların uyku terörünü tetiklediği saptanırsa, öncelikle bu hastalıkların tedavi edilmesi gerekir. Bu aşamada epilepsi vb. hastalıkların da ekarte edilebilmesi için ayrıca testler yapılabilir. Eğer altta yatan fiziksel bir hastalık saptanmazsa, doktorunuz stres veya ayrılık korkusu gibi psikolojik faktörlerin bebeğinizde gece terörüne neden olabildiğini düşünerek sizi bir çocuk terapistine yönlendirebilir.

Çocuklarda gece terörü için ilaç tedavisine çok nadir başvurulur. Çeşitli testler sonrası uygun olduğu düşünülen çok az sayıdaki hastaya reçeteli ilaçlar yazılabilir.

Gece terörü yaralanma potansiyeli olan bir uyku bozukluğudur. Bu nedenle anne ve babaların, çocuğun odasında gerekli güvenlik önlemlerini alması gerekir.

Gece Terörü Sırasında Ne Yapılmalı?

Gece terörü sırasında anne ve babaların nasıl bir yol izlemesi gerektiği de ebeveynlerin merak ettiği konuların başında geliyor. Öncelikle, her ne kadar zor olsa da uyku terörü esnasında çocuğun uykusundan uyandırılmaması önerilmektedir. Zira uyanan çocukların uykuya dönmesi epey zor olabilir. Ancak bu noktada çocuğa zarar verebilecek objeler etraftan kaldırılabilir ve yatak odasının güvenliği sağlanabilir. Çocukta endişe ve korku yaratacak konuşmalardan da olabildiğince kaçınılmalıdır.

Gece terörü ciddi bir hastalığa yol açmadığı için anne ve babaların da endişe etmesine gerek yoktur. Bu atakların zamanla ortadan kalkması beklenir. Uzun süren, sık sık tekrarlayan vakalarda ise mutlaka doktora danışılması gerekir.

Bebeklerin Uyumasını Güçleştiren 9 Durum!

Çocuklarda Gece Terörü Ne Zaman Başlar ve Ne Zaman Biter?

Çocuklarda gece terörü genellikle 3 yaşından sonra başlar. Çok nadir olarak 1,5 – 2 yaşındaki bebeklerde de uyku terörüne rastlanılabilir. Buna erken gece terörü denilmektedir.

Gece terörü yaşayan birçok çocuğun atakları 12 yaşından önce kesilir. Yani, çocuklarda gece terörü ne zaman biter sorusuna, çoğunlukla ergenlikten hemen önce şeklinde yanıt verilebilir. Ancak bu bilgilerin genel geçer bilgiler olduğu, bazı çocuklarda gece terörünün daha uzun sürebildiği, hatta ender de olsa yetişkinlikte dahi devam ettiği bilinmelidir.

Uyku Terörü İçin Ebeveynler Hangi Önlemleri Alabilir?

Gece terörü için doktorun önerileriyle birlikte ebeveynler de çeşitli önlemler alabilir. Örneğin;

• Çocuğu gece terörü yaşayan anneler bunun sıklığını, süresini ve hangi saatlerde gerçekleştiğini not almalıdır. Eğer uyku terörü hep aynı saatlerde gerçekleşiyorsa, o saatten 10 – 15 dakika önce çocuk uyandırılabilir. Bu esnada birkaç dakika uyanık kalması sağlanıp tekrar uyutulabilir. Bu yöntemin uyku terörü riskini azalttığı bilinmektedir.
• Çocuklarda uyku terörü yaşanmasını önlemek için alınabilecek bir diğer önlem de gün içinde yeteri kadar uyumasını sağlamaktır. Her gün aynı saatlerde yatıp aynı saatlerde kalması bu anlamda önemlidir.
• Bebeğin uyuduğu odanın havalandırılması, nevresimlerinin düzenli olarak temizlenmesi, pijamalarının mevsime uygun kalınlıkta olması da gece terörü için ebeveynlerin alabileceği önlemlerdir.

Uyku Düzeni ile İlgili Ebeveynlerin Yaptığı 7 Hata!