Çocuğunuzun Kaba Motor Becerilerini Geliştirecek 10 Harika Etkinlik!

Motor becerisi terimi, kişilerin hareket gerçekleştirebilme yeteneğini ifade eder. Motor becerilerimiz ince ve kaba motor becerileri olarak iki ayrı grupta incelenir. İnce motor becerileri kalem tutma, makas kullanabilme gibi küçük kas gruplarını kullanarak gerçekleştirdiğimiz hareketlerle ilgiliyken, kaba motor becerileri; büyük kas gruplarını kullanarak gerçekleştirdiğimiz yürüme ve koşma gibi eylemleri ifade eder. Tüm bu beceriler büyük ölçüde kas ve sinir yapısının sağlıklı gelişimiyle birlikte şekillenir. Ancak çevresel faktörlerin ince ve kaba motor becerileri üstündeki etkisi yadsınamaz. Dolayısıyla, yalnızca kas ve sinir sisteminin gelişmesini beklemek ve bebeklerin motor becerilerinin gelişmesine ebeveynler olarak dışarıdan katkı sağlamamak doğru bir davranış değildir. Anne babalar, mümkün mertebe ince ve kaba motor becerilerini geliştiren etkinlikler ile bebeklerinin gelişimine destek olmalıdır.

İnce motor becerilerini geliştiren etkinlikler ve oyunlara burada değinmiştik. Bu yazımızda ise kaba motor becerilerini geliştiren etkinliklere yer vereceğiz.

Çocukların Kaba Motor Becerileri Nasıl Geliştirilir? 

Kaba Motor Becerileri Nelerdir?

Bedenimizle yaptığımız her hareket, aslında motor becerilerimizle ilgilidir.  İnce motor becerilerimiz yazı yazma, resim çizme gibi küçük kas gruplarımızı kullanarak gerçekleştirdiğimiz hareketleri kapsarken, kaba motor becerilerimiz emekleme, yürüme ve koşma gibi daha büyük kas gruplarımızı kullanarak yaptığımız hareketleri ifade eder. Motor becerilerimiz genellikle büyük kas gruplarından küçük kas gruplarına doğru gelişim gösterir. Örneğin; yenidoğan bebeklerin motor becerileri çok sınırlıdır. Bu nedenle hareketleri daha çok refleks olarak yaparlar. Kas ve sinir sistemleri geliştikçe kaba motor becerilerinden ince motor becerilerine doğru gelişim gösterirler. Önce başlarını dik tutma, desteksiz oturma, emekleme gibi eylemler, ardından elini ve parmaklarını kullanma gibi beceriler kazanmaya başlarlar.

Kaba Motor Becerileri Nasıl Geliştirilir?

Öncelikle çocuğun kaba motor becerilerini geliştirmek için etkinlik seçerken, çocuğun yaşı gözetilmelidir. Kendisinden büyük çocukların yapabileceği bir aktiviteyi beklemek, genellikle gerçekleşmeyecek bir istek olur. Bu nedenle anne babaların, çocuğun gelişimini takip etmesi ve ay ay neler yapabileceğini bilmesi gerekir. Örneğin; 4 yaşındaki bir çocuktan parmaklarını ustaca kullanması ve bu beceriyi geliştirebilmesi için ipe boncuk dizmesi beklenebilir. Fakat 2 yaşındaki bir bebekten böyle bir beceri beklenmesi hayal kırıklığı ile sonuçlar. Bu nedenle sizler için aşağıda çocukların ay – ay hangi becerilere sahip olabileceğini belirten bir liste hazırladık. Ancak bu listenin ortalama gelişim basamaklarını içerdiği ve her çocuğun gelişim sürecinin farklı olduğu unutulmamalıdır.

Bebekler Hangi Yaşta Neler Yapabilirler?

Bebeğinizin kaba motor becerilerini destekleyebilmek için hangi yaşta neler yapabileceğini bilmeniz gerekir. Ancak her bebeğin gelişim sürecinin farklı olduğu unutulmamalıdır. Çocuğunuzun, belirtilen aya rağmen aşağıdaki becerilere sahip olmaması akıllara hemen gelişim geriliğini getirmemelidir. Her bebek özeldir ve gelişim süreçlerinde ufak sapmalar olabilir. Bu nedenle aşağıda yer alan bilgilerin ortalama gelişim basamaklarını içerdiği bilinmelidir. Fakat buna rağmen bebeğin gelişim süreci ile ilgili şüpheler varsa bir uzmandan yardım almak faydalı olacaktır. İşte, bebeklerde ay ay kaba motor becerilerinin gelişimi…

0 – 3 Aylık Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Yüz üstü yatarken başını 45 derece kaldırabilir.
• Kucağa alındığında veya oturtulduğunda başını dik tutabilir.
• Sırtüstü yatarken ellerini göğsünde birleştirebilir.
• Bacaklarıyla tekme atma hareketi yapabilir.

4 – 5 Aylık Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Kısa süre destekle oturabilir.
• Sırt üstü pozisyonda yatarken yana dönebilir.
• Yüz üstü yatarken dirseklerinden destek alarak göğsünü kaldırabilir.
• Ellerinden tutup çekildiğinde başını ve gövdesinin üst kısmını taşıyabilir.

6 – 7 Aylık Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Sırt üstü yatarken yüz üstü pozisyona dönebilir.
• Az bir destekle oturabilir.
• Yüzü koyun pozisyonda elleri ve dirsekleri üzerinde doğrulabilir.
• Ellerini zemine dayayarak oturabilir.

8 – 9 Aylık Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Destek almadan oturabilir.
• Emeklemeye başlayabilir.
• Bir yere tutunarak ayaklarının üzerinde durabilir.
• Sır üstü pozisyondan oturur pozisyona geçebilir.
• Herhangi bir yerden tutunarak kalkabilir.

10 – 12 Aylık Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Desteğe tutunarak yana doğru yürüyebilir.
• Desteğe tutunarak ayağa kalkabilir.
• Ayaktayken çömelebilir.
• Ellerinden tutulduğu takdirde birkaç adım atabilir.
• Kısa bir süre de olsa ayakta desteksiz durabilir.

13 – 15 Aylık Bebeklerde Kaba Motor Gelişimi

• Merdivenden aşağı geri geri emekleyebilir.
• Elleri ve dizleri üzerinde merdiven çıkabilir.
• Elinden tutulduğu takdirde çift ayak merdiven çıkabilir.
• Topa ayağı ile vurabilir.
• Kollarını önde tutarak yardımsız yürüyebilir.

16 – 17 Aylık Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Kollarını yanda tutarak destek almadan yürüyebilir.
• Geri geri yürüyebilir.
• Koşabilir.
• Eline verilen topu havadan karşısındaki kişiye atabilir.

1,5 – 2 Yaşındaki Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Kapı açabilir.
• Düz çizgi üstünde yürüyebilir.
• Yetişkin sandalyelerine çıkıp oturabilir.
• Elinden tutulduğunda çift ayak merdiven çıkabilir.
• Topa doğru yürüyüp ayağını uzatabilir.
• Olduğu yerde sıçrayabilir.
• Destekle atlayabilir.

2 – 2,5 Yaşındaki Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Çift ayakla merdiven inip çıkabilir.
• Belli bir mesafe atlayabilir.
• Çömelerek oyun oynayabilir.
• Yakınlarındaki bir sepete top atabilir.
• Topu havadan ileri doğru atabilir.

2,5 – 3 Yaşındaki Bebeklerde Kaba Motor Becerileri

• Tek ayağının üzerinde 3 – 5 saniye durabilir.
• Parmak ucunda yürüyebilir.
• Bisiklet pedallarına basabilir.
• Belli bir mesafeyi atlayabilir.
• Topa savrulan tekmeyle vurabilir.

3 – 4 Yaşındaki Çocuklarda Kaba Motor Becerileri

• Yuvarlanan topa tekme atabilir.
• Tek ayağının üstünde zıplayabilir.
• Atılan topu yakalayabilir.
• Bisiklete binebilir.
• Merdiven inip çıkabilir.

4 – 5 Yaşındaki Çocuklarda Kaba Motor Becerileri

• 3 tekerlekli bisiklete  bağımsız binebilir.
• Kendisine havadan atılan topu yakalayabilir.
• Parmak ucunda koşabilir.
• Top atma, vurma konularında iyice gelişirler.

5 – 6 Yaşındaki Çocuklarda Kaba Motor Becerileri

• Geri adım atabilir.
• Tek ayağının üstünde durabilir.
• Dans edebilir.
• İnce çizgi üzerinde rahatça yürüyebilir.
• Yerden zıplayan topu yakalayabilir.

Yaşa göre oyuncak seçimi nasıl yapılır?

Kaba Motor Becerilerini Geliştiren Etkinlikler

Aşağıda yer alan kaba motor becerilerini geliştiren etkinlikler arasından çocuğunuzun yaşına uygun olanı seçerek gelişim sürecine destek olabilirsiniz. İşte, kaba motor becerilerini geliştiren oyunlar ve aktiviteler…

• Dans etmek, vücuttaki neredeyse bütün kas gruplarının çalışmasına, dolayısıyla motor becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.
• Güvenli bir zemin oluşturulduktan sonra çocuğun sıçrama, zıplama hareketleri yapması, özellikle büyük kas gruplarını harekete geçirir. Böylece kaba motor becerilerinin gelişmesi büyük ölçüde desteklenmiş olur.
• Duran topa ayakla ya da elle vurmak, hareket halindeki topu tutmaya çalışmak kaba motor becerilerinin gelişmesi için faydalıdır.
• Ev içindeki hafif cisimleri kaldırıp ters çevirmek, bebeğin hem ince hem dekaba motor becerilerini geliştirecektir.
• Vücudunu geliştirmek maksadıyla yapılan jimnastik hareketleri, motor gelişimi açısından önemlidir. Hatta imkan dahilindeyse jimnastik kursuna gitmek daha faydalı olacaktır.
• Hulahop neredeyse bütün çocukların sevdiği bir oyuncaktır. Bu oyuncağı yaratıcılığınızı kullanarak farklı şekillerde kullanabilir, çocuğunuzun hem ince hem kaba motor becerilerinin gelişmesini destekleyebilirsiniz.
• Hafif eğimli bir rampada yürümek veya düz çizgi üzerinde yürüme denemeleri yapmak da kaba motor becerilerini geliştiren aktiviteler arasındadır.
• İlerleyen yaşlarda üç tekerlekli bisiklete binmek ya da ip atlamak, büyük kas gruplarını harekete geçiren ve güçlendiren aktivitelerdir.
• Ev içinde bebeğe zarar vermeyecek (yastık vb.) engeller oluşturup, o engelleri aşarak emeklemesini sağlamak da kas gelişimini destekleyecektir.
• Mümkün olduğunca oyun parkına gitmek, çocuğu özgür bırakıp dilediğince oynamasına izin vermek, ince ve kaba motor gelişiminin desteklenmesinin en iyi yoludur.

Evde çocuğunuz için kolayca yapabileceğiniz oyuncaklar!