Yenidoğmuş Bebeklerde Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı ve Sondalama

Yenidoğmuş bebeklerde sık görülen göz hastalıklarından birisi olan gözyaşı kanalı tıkanıklığı çoğu zaman hiçbir müdahaleye gerek kalman kendiliğinden düzelir. Bebeğin fizyolojik yapısı nedeniyle kaynaklanan gözyaşı kanalı tıkanıklığı tedavisi olan bir rahatsızlıktır. Bu durum bebeğin gözüne ciddi rahatsızlık vermese de anneleri oldukça fazla tedirgin eder. Uzmanlar yeni anneleri tedirgin eden gözyaşı kanalı tıkanıklığının nasıl anlaşılacağı ve tedavi yöntemlerinden birisi olan sondalama yöntemi hakkında onların içlerini ferahlatacak bilgiler vermektedirler.

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı

Gözyaşı, gözyaşı bezinden salgılanmaktadır. Bu bez ise üst göz kapağını dış kısmında yer alır. Bunun dışında gözyaşının salgılanmasına yardımcı olan bezlerde bulunmaktadır. Gözyaşı bezinden salgılanan gözyaşı, gözü kırpma hareketiyle göz yüzeyini kaplar. Daha sonra gözyaşı, alt ve üst göz kapaklarının içinde yer alan kanalcık ağızından buruna doğru akar. Bu kanalcık ağzına “punktum” adı verilir. Gözyaşı buruna geçmeden önce “gözyaşı kesesinde” toplanır ve burun boşluğuna "gözyaşı kanalından geçerek akar. Gözyaşı kanalı tıkanıklığının yenidoğan bebeklerde sık görülmesinin nedeni, gözyaşı kanalının son kısmının gelişiminin henüz tamamlanmamış olmasından kaynaklanmaktadır. Bu kanalın tıkalı olmasından dolayı, buruna geçemeyen gözyaşı, göz kapağından yanağa doğru akar. Bu durumda bebeğin gözünde sık sık enfeksiyona (gözün mikrop kapması) sebep olur.

Gözyaşı Kanallarının Oluşmamasından Kaynaklanır

Travma, enfeksiyon gibi değişik nedenlerle her yaşta görülebilen, gözyaşı boşaltım kanallarındaki tıkanıklık; yenidoğan bebeklerde daha sık görülmesinin nedeni, bebeğin anne karnındaki gelişimi sırasında gözyaşı kanallarının oluşumunun tamamlanmamasıdır. 

Bebekte Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı Olduğunu Anlama

Bebeğinde gözyaşı kanalı tıkanıklığı olmasından şüphelenen anneler bebeklerinin gözlerinde uzmanlar tarafından öngörülen şu belirtilerin olup olmadığını kontrol etmeleri gerekir.

• Bebeğin gözünde sulanma ve gözyaşının dışarı akması,
• Gözde zaman zaman sulanmaya, çapaklanma ve kese bölgesinde şişlik bulgularının eklenmesi,
• Bebeğin gözyaşı kesesi bölgesine bastırmakla iltihap boşalması.

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığına Bağlı Enfeksiyon Belirtileri

Anne ve babaların bebeklerinin gözlerinde fark ettikleri en bilinen belirti, bebeğin gözlerinde yaşların belirmesidir. Bebeğinizin gözyaşı, gözde havuzlanmış olarak görülebileceği gibi damla halinde de akıyor olabilmektedir. Bu belirtilerle birlikte aynı zamanda göz kenarlarında beyaz veya sarı renkte akıntılar görülebilir. Bunun yanında bebek bir süre uyuduktan sonra göz kapaklarının yapışmasına neden olan bir çapaklanma da görülebilmektedir. Nazolakrimal kanal tıkanması gelişen bebeklerde zaman zaman kanal bölgesinde iltihap da gelişebilmektedir. Bu durumda bebeğin gözaltına gelen alanın şiştiği, kızardığı ve hassaslaştığı görülebilir. Bu, en sık rastlanan bir durumdur ve aylarca devam etse bile bebeğin gözüne nadiren zarar verir.

Bebeklerde Gözyaşı Kanal Tıkanıklığının Tedavisi – Sondalama

Özellikle yenidoğan bebeklerde meydana gelen gözyaşı kanalı tıkanıklığının başlıca tedavi yöntemi, bebeğin gözkapaklarının günde iki veya üç kez ılık su ile temizlenmesi ve rahatsızlıktan etkilenen alana masaj yapılmasıdır. Bebeğin gözünde enfeksiyonun gelişmesi önlenmesi için doktor tarafından verilecek antibakteriyel damlalar da kullanılabilir. Bu şekilde evde sizin yapacağınız tedavi yöntemiyle düzelmeyen inatçı vakalarda ise, hekimin göz kanalını genişletmesi gerekli olabilir. Bu genişletme işleminde bazen tüp sokulması ya da rekonstrüktif cerrahisi gerekebilir.

Tedavi Yöntemleri

Teşhisi göz hastalıkları uzmanı tarafından konulan bebeğe, ilk bir yaşına kadar masaj uygulanmalıdır. Bir yaşına kadar geçen sürede cerrahi tedavi önerilmez. Göz doktoru tarafından gösterilen masaj, günde 3-4 defa tekrarlanmalıdır. Enfeksiyon ve çapaklanma durumunda doktor tarafından önerilen antibiyotikli damla kullanılması gerekebilir. Gözyaşı kanalının masajla kendiliğinden açılma ihtimali %95 civarındadır. Birinci yılın sonunda, gözdeki yaşarma geçmezse kanal kendiliğinden açılmadı demektir. O zaman “sondalama” denen işlem yapılır. İlk sondalamadan sonra gözde yaşarma şikâyeti geçmezse, 2 ay sonra 2. bir sondalama daha yapılır. Sondalama ile de yaşarma geçmezse, bu kez bebeğin 3 yaşın dolması beklenir ve “dakriyosistorinostomi” denen ameliyat yapılır.