Yenidoğan Bebekler İçin K Vitamini Neden Bu Kadar Önemli?

Yenidoğan bebekler K vitamini açısından zayıf doğarlar. Anne sütünün içeriği de K vitamini açısından zengin değildir. Bu nedenle yaşamın ilk aylarında K vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen ve ölümcül olabilen yenidoğan hemorajik hastalığı (YHH) riski yükseltmektedir. Ülkemizde, bahsedilen riski en aza indirgemek için doğumdan hemen sonra yenidoğan bebeklere rutin olarak K vitamini aşısı uygulanmaktadır. Peki, yenidoğan hemorajik hastalığı nedir? K vitamini iğnesi zorunlu mu? Detaylar yazımızda...

K Vitamini Nedir?

K vitamininin en önemli görevi, kanın pıhtılaşmasını sağlamaktır. Ayrıca kemik oluşumunda ve kalp-damar sağlığı konusunda önemli roller üstlenmektedir. K vitamini, sebzelerden alınabileceği gibi (K1 vitamini) bağırsaklarımızdaki iyi bakteriler (K2 vitamini) tarafından da üretilir. Ancak yenidoğan bebeklerin bağırsak florası yetişkinler kadar gelişmiş değildir. Bu nedenle 6 aylık olana kadar yeterli miktarda K vitamini üretemezler. Aynı şekilde anne sütünün içeriğindeki K vitamini de bebeğin ihtiyacını karşılayacak düzeyde değildir. Dolayısıyla yenidoğan bebekler, ek gıdaya başlayana ve bağırsak floraları gelişene kadar K vitamini eksiliği bakımından risk altındadır. Bu da aslında, pıhtılaşma (kanama) sorunları açısından da risk altında olduklarını göstermektedir.

Yenidoğan Bebeklere K Vitamini İğnesi Neden Yapılır?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi yenidoğan bebekler K vitamini açısından zayıf doğarlar. Anne sütünün içeriği de K vitamini açısından zengin olmadığı için yenidoğan bebekler yaşamlarının ilk 6 ayında hemorajik hastalığı açısından risk altındadırlar. 6. aydan sonra ek gıdaya geçilmesiyle birlikte, çeşitli yiyeceklerden ihtiyaçları kadar K vitamini alabilirler. Ancak bu süreç tamamlanana kadar pıhtılaşma sorunlarını ve ölümcül olabilen yenidoğan hemorajik hastalığını önleyebilmek adına, doğumdan hemen sonra rutin olarak K vitamini iğnesi yapılmaktadır.

Yenidoğan Bebeklere K Vitamini Aşısı Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?

Ülkemizde, doğumdan hemen sonra 1 miligram yağda çözünen K vitamini prepatı kas içine uygulanmaktadır. Bazı aileler ise K vitamini enjeksiyonu yerine ağızdan alınan K vitaminini talep etmektedir. Ancak yapılan araştırmalar incelendiğinde, ağız yoluyla alınan K vitamininin beyindeki kanamayı önleme konusunda yetersiz olduğu görülmektedir. Üstelik oral yolla alınan K vitamini enjeksiyon gibi tek doz değil, birkaç doz gerektirmektedir. Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde, doğumdan hemen sonra uygulanan K vitamini iğnesinin daha etkili olduğu düşünülmektedir.

K Vitamini İğnesi Zorunlu Mudur?

Türkiye’de aşılarda olduğu gibi K vitamini iğnesi de zorunlu değildir. Aileler bir dilekçe doldurarak K vitamini iğnesi yaptırmayabilirler. Ancak ölümcül olabilen yenidoğanın hemorajik hastalığı, K vitamini enjeksiyonu ile önlenebilen bir hastalıktır. Bu nedenle her ailenin bebeklerine aşıyı yaptırması önerilmektedir.

Yenidoğan Hemorajik Hastalığı Nedir?

Yenidoğan hemorajik hastalığı, K vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen bir pıhtılaşma (kanama) bozukluğudur. Yenidoğan bebeklerin neredeyse %1’inde görülen bu hastalık, çoğu zaman 1 hafta 10 gün içinde düzelme eğilimi gösterse de özellikle prematüre doğan bebeklerde daha ağır ve uzun sürebilmektedir. Hele ki doğumdan sonra K vitamini iğnesi yapılmayan bebekler daha fazla risk altındadır. Bu bebeklerde yaşamsal organlara veya kafa içine kanamalar olabilmektedir. Yenidoğan hemorajik hastalığının en önemli belirtilerinden biri, bebeğin başında veya yüzünde morluklar oluşmasıdır.  Bununla birlikte topuk kanı testi yapıldıktan sonra kanamanın durmaması, yenidoğan hemorajik hastalığını düşündürebilmektedir.

Yenidoğan hemorajik hastalığının diğer belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir.

• Bebeğin siyaha yakın renkte kusması,
• 3 haftadan büyük bebeklerde sarılık belirtilerinin ortaya çıkması,
• Zift gibi dışkılama,
• Göbek bağı kanaması,
• Herhangi bir darbe olmamasına rağmen bebeğin baş bölgesinde morarma.
  
  

Bu belirtiler, yenidoğanın hemorajik hastalığının belirtileri olmakla birlikte, başka hastalıkların da habercisi olabilmektedir. Dolayısıyla belirtiler görüldüğü anda çocuk doktoru ile iletişime geçilmeli ve kapsamlı bir muayene gerçekleştirilmelidir.

Bunu da Okuyun: Yenidoğan Sarılığı Nedir?

Yenidoğan Hemorajik Hastalığının Türleri

Yenidoğan hemorajik hastalığının erken, klasik ve geç olmak üzere 3 türü bulunmaktadır.

1. Erken Hemorajik Hastalığı

Erken hemorajik hastalığı, doğumdan sonraki ilk 24 saatte ortaya çıkar. Genellikle annenin antikonvulsan ve antitüberküloz ilaçları kullanmasına bağlı olarak gelişir. Erken hemorajik hastalığında kafa içi kanamalarına daha sık rastlanılır. Bu da bebek için durumun ciddiyetini daha da artırmaktadır.

2. Klasik Hemorajik Hastalığı

Klasik hemorajik hastalığı genellikle doğumdan sonraki 2 – 7 gün içinde ortaya çıkar. Daha çok anne sütü ile beslenmeye, bağırsak florasının gelişmemiş olmasına ve plasental K vitamini geçişinin yetersizliğine bağlı olarak gelişir. Klasik hemorajik hastalığında kanama genellikle deri ve sindirim sisteminde meydana gelmektedir.

3. Geç Hemorajik Hastalığı

Geç hemorajik hastalığı, doğumdan 2 – 8 hafta sonra ortaya çıkar. Genellikle doğumda K vitamini iğnesi yapılmamasına, kistik fibrozis veya altta yatan karaciğer hastalığına bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir. Geç hemorojik hastalığının 100 bin bebekten yaklaşık 10’unda ortaya çıktığı ve daha çok gelişmekte olan ülkelerde görüldüğü bilinmektedir.

K Vitamini İçeren Besinler Nelerdir?

K vitamini suda değil, yağda çözünür ve vücutta depolanır. Hem bitkisel hem de hayvansal gıdaların çoğunda K vitamini bulunmaktadır. Bu nedenle K vitamini eksikliği oldukça nadir görülür. Bebeğiniz ek gıdaya geçtiğinde, yaşına göre aşağıdaki yiyecekleri menüsüne ekleyerek K vitamini eksikliğini önleyebilirsiniz.

K Vitamini İçeren Besinler

• Ispanak, lahana, brokoli, marul, taze fasulye ve bezelye gibi sebzeler,
• Yulaf ve buğday gibi tahıllar,
• Yağlı tohumlar,
• Süt ve süt ürünleri,
• Kırmızı ve beyaz etler,
• Meksika fasulyesi ve soya fasulyesi,
• Domates,
• Yumurta,
• Şalgam,
• Yeşil çay ve
• Kuşkonmaz K vitamini açısından oldukça zengindir.
  
  

Bunu da Okuyun: Ek Gıdaya Başlarken Hangi Besinler Tercih Edilebilir?