Çikolata Kisti Gebeliğe Engel mi?

Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis, fallop tüplerinde, yumurtalıklarda veya karın boşluğu gibi rahim dışındaki yerlerde, uterus iç yüzeyini döşeyen endometrial dokunun varlığı ile söz konusu olan kronik bir hastalıktır. Yanlış yerde konumlanan bu dokuda, tıpkı yumurtalıklarda olduğu gibi adet döngüsü olur.  Çikolata kisti (endometriozis), yumurtalıklara yerleştiğinde yumurtalıkların kalitesini olumsuz etkileyebilir, fallop tüplerinin işleyişini bozabilir veya karın içi yapışıklığa neden olabilir. Dolayısıyla, geç fark edildiğinde infertilite (kısırlık) gibi ciddi problemlerle karşılaşılabilir. En kesin tanı ise laparoskopik yöntemle karın içinin kamera ile incelenmesidir. Bu yazımızda, çikolata kisti belirtileri, tedavisi ve tanı yöntemleri ile ilgili merak ettiğiniz her şeyi bulabilirsiniz.

Çikolata Kisti (Endometriozis) Nedir?

Endometriozis, rahim içinde bulunan endometrium dokusunun rahim dışında gelişmesiyle oluşan ağrılı bir hastalıktır. Genellikle en sık yumurtalıklarda, ardından fallop tüplerinde ve pelvisi örten dokuda gelişir. Çikolata kisti, dünya üzerindeki üreme çağında olan yaklaşık 176 milyon kadını etkilemesine rağmen, hastalığın bilinirlik oranı henüz çok düşüktür. Üreme çağındaki her kadında görülebilirken, en çok 30’lu ve 40’lı yaşlarda rastlanılır.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Nedenleri Nelerdir?

Endometriozise neden olan faktörler henüz tam anlamıyla aydınlatılabilmiş değil. Ancak uzmanların, neden üzerine bazı teorileri bulunuyor;

Genetik faktörler: Hastalığın aile içinde sonraki kuşaklara aktarılma eğilimi var. Yani, ailesinde çikolata kisti olan bir kişide hastalığın görülme olasılığı, normal popülasyona göre daha fazladır.

Ters yöne menstrüasyon: Regl kanaması ile birlikte endometrium vajinadan vücut dışına atılır. Ancak geriye doğru bir kanama olursa, endometrial doku fallop tüplerinden karın boşluğuna akarak buraya yerleşebilir ve çikolata kisti gerçekleşebilir.

Bunlarla birlikte bağışıklık sistemindeki bir problem nedeniyle vücudun enfeksiyona karşı doğal savunmasında sorunlar olması, endometriozise neden olabilir. Ancak yukarıdaki hiçbir durum çikolata kistinin neden meydana geldiğini tam olarak açıklayamamaktadır.

Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?

Çikolata kistinin genellikle en bilinen belirtisi, adet dönemlerinin ağrılı geçmesidir. Adet dönemi hemen hemen her kadın için ağrılıyken, çikolata kisti olan kadınlarda çok daha şiddetli ağrılar görülür. Buna ek olarak;

Tuvalete çıkarken ağrı hissedilmesi: Büyük abdest veya idrar sırasında ağrı hissedilebilir. Bu ağrı adet döneminde daha şiddetli olabilir.

Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı: Endometriozis varlığında genellikle ilişki sırasında veya sonrasında ağrı görülür.

Kısırlık: Çikolata kisti, kısırlık nedeniyle ilk kez tıbbi yardım arayan kişilerde sık karşılaşılır.

Aşırı kanama: Çikolata kisti olanlarda adet dönemi kanaması daha yoğun olabilir veya ara dönemde kanama görülebilir.

Çikolata kisti olan kadınlar yoğun ağrılar görebilir ancak bu ağrıların şiddeti, hastalığın derecesini gösteren güvenilir belirtiler değildir. Örneğin; hafif çikolata kisti vakalarında fazla ağrı olabilirken, şiddetli vakalarda hafif ağrı görülebilir. Çoğu zaman da karın veya kasıkta ağrıya neden olabilen yumurtalık kistleri gibi diğer hastalıklar, çikolata kisti ile karıştırılabilir.

Şiddetli belirtilere rağmen, bazen kadınlar kısırlıktan şüphelenene kadar çikolata kistinin varlığından habersiz yaşar. Hastalık, zamanla kötüleşme eğilimi gösterdiği için endometrizois problemi olan kadınların %40’a yakını kısırlık problemi ile karşı karşıya kalır.

Çikolata Kisti Nasıl Anlaşılır?

Çikolata kisti tanısı için öncelikle hastanın tıbbi geçmişi ve şikâyetleri dinlenir. Kesin tanı için aşağıdaki testler uygulanabilir;

Ultrason

Ultrasonda vücudun iç organlarını görüntüleyebilmek için yüksek frekanslı ses dalgalarından faydalanılır. Görüntü alabilmek için dönüştürücü adı verilen bir cihaz, karın bölgesine veya vajinaya yerleştirilir. Üreme organlarının detaylı bir şekilde incelenebilmesi için her iki görüntüleme sisteminden faydalanılabilir. Ancak standart bir ultrason ile endometriozis tanısı koymak her zaman mümkün değildir. Hastalıkla ilişkili kistler oluşmuşsa, bu kistler USG ile saptanabilmektedir.

MRG

Manyetik rezonans görüntüleme olan MRG, organların ve dokuların ayrıntılı bir şekilde görüntülenebilmesi için manyetik alan ve radyo dalgaları kullanır. Rahim dışına yerleşen endometrial dokuların büyüklükleri ve yeri hakkında detaylı bilgi veren MRG, tanı koymaya ve cerrahi planlama yapmaya yardımcı olur.

Laparoskopi

Laparoskopi, göbek deliğinin altından minik bir kesi açılarak karın içine girilmesidir. İnce, ucunda kamera olan, tüp şeklindeki cihaza laparoskop adı verilir. Laparoskopi ile endometrial dokunun yeri ve büyüklüğü tespit edilebilir. Daha ileri durumlarda dokudan örnek de (biyopsi) alınabilir. Laparoskopi sırasında dokular çıkarılabilir, böylece hem tanı hem de tedavi tek ameliyatla yapılabilir.

Pelvik Muayene

Pelvik muayene ile endometriozise bağlı kistik yapılar saptanabilir veya anormallikler fark edilebilir.

Çikolata Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çikolata kisti tedavisi ilaçlar veya ameliyat ile yapılabilir. Doktorunuz, bulguların şiddetine ve hamilelik planınıza uygun olarak en uygun tedavi şeklini belirleyecektir. Genelde doktorlar ilk olarak koruyucu tedavi uygular, son çare olarak cerrahi operasyon değerlendirilir. Bu süreçte ağrıların hafiflemesi için ağrı kesiciler reçete edilebilir.

Hamilelik planı olmayan kadınlara ağrı kesiciler ile birlikte hormon tedavisine başlanabilir. Ancak uygulanan hormon tedavisi ağrıları azaltmaya yöneliktir, hastalığı tedavi etmez. Endometrial dokunun kalınlaşmasını ve daha fazla yayılmasını önlemeye yardımcı olur.

Eğer cerrahi tedavi uygulanacaksa genellikle laparoskopik yöntem tercih edilir. Laparoskopik yöntemde karın altından ufak bir kesi açılır. Laparoskop adı verilen ucu kameralı cihaz ile kist olan bölgeye ulaşılır ve ardından kist çıkartılır.

Vücutta salgılanan östrojen hormonunun, uterus iç yüzeyindeki endometriyal dokuyu kalınlaştırdığı biliniyor. Bu durumda östrojen seviyesini minimumda tutmak, çikolata kisti belirtilerini daha hafif hissetmeyi sağlayabilir. Yaşam değişiklikleri yaparak; örneğin egzersiz yaparak, kafein alkol alımını azaltarak ve vücudun yağ oranını düşürerek östrojen salınımı azaltılabilir.

Çikolata Kisti Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmeyen çikolata kistleri, kadınlarda görülen kısırlığın en önemli sebeplerinden biridir. Tedavi edilmeyen endometriozis, kadınların çocuk sahibi olmasını engelleyebilir veya vücudun farklı bölgelerine yayılabilir. Çikolata kistinin ilerleyici bir hastalık olduğu bilinmelidir. İleri durumlarda çikolata kistinin vereceği zarar nedeniyle yumurtalıklar bile kurtarılamayabilir. Bu nedenle yukarıdaki belirtileri gören herkesin mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanına muayene olması önerilmektedir. 

Tekrarlama Riski Var

Endometriozis, doğuştan gelen bir rahatsızlık olmadığı gibi, tedaviden sonra da tekrarlama riski bulunur. Tekrarlama olasılığı, yapılan cerrahi işlemin başarısı ile ters orantılıdır. Lezyonların endikasyonu ve fonksiyonları, anatominin normal haline döndürülmesi ne kadar başarılı ise tekrarlama olasılığı o kadar düşük olur.

Çikolata kisti hakkında daha fazla bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.