Gebelikte Sarılık Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Hamilelikte sarılık, karaciğer bozukluklarından veya gebeliğe özgü durumlardan kaynaklanabilir. Karaciğer bozuklukları nadirdir ancak ortaya çıktığında anne ve bebek için riski olabilir. Gebeliğe özgü gelişen sarılığın nedenleri ise çoğu zaman preeklampsi, HELLP Sendromu, hiperemezis gravidarum ve gebeliğin intrahepatik kolestazıdır. Koyu renkli idrar, kilo kaybı, açık renkli dışkı, deri veya gözlerin beyaz kısmında sararma ile belirti veren sarılık, hamilelikte erken doğum, fetal sıkıntı veya plasental yetmezlik gibi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle her hastalıkta olduğu gibi gebelikte sarılık için de erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Sizler için hazırladığımız bu yazıda gebelikte sarılık belirtileri, nedenleri ve tedavisi ile ilgili tüm merak edilenleri derledik. Hazırsanız başlayalım!

Hamilelikte Sarılık Belirtileri Nelerdir?

Hamilelikte sarılık belirtileri, altta yatan duruma göre değişiklik gösterebilir. Hamilelikte sarılığın genel belirtileri ise şu şekildedir:

• Ateş
• Titreme
• Karın ağrısı
• Koyu renkli idrar
• Açık veya kil renginde dışkı
• Derinin ve gözlerin beyaz kısmının sararması
• Kaşıntı
• Kilo kaybı

Gebelikte Sarılığın Nedenleri Nelerdir?

Sarılığın temel sebebi, vücutta sarı-turuncu bir pigment olan bilirubin fazlalığıdır. Bilirubin vücutta üretilen ve karaciğer tarafından işlenen doğal bir bileşiktir. Vücutta yüksek düzeyde bilirubin varlığı ise karaciğerde bir sorun olduğunu gösterir. Uzmanlara göre sarılık, hamileliğin her döneminde ortaya çıkabilir. Gebeliğe bağlı preeklampsi veya HELLP Sendromu vb. durumlardan kaynaklanabileceği gibi hamilelikle ilgisi olmayan sorunlardan da ortaya çıkabilir. 

Sarılığa neden olabilecek hamileliğe özgü durumlar şu şekildedir:

1. Preeklampsi

Preeklampsi, tüm gebeliklerin yaklaşık %5 ila 10’unu etkiler. Etkilenen kadınlarda yüksek tansiyon, ödem ve proteinüri görülür.

2. HELLP Sendromu

Hemoliz, yüksek karaciğer testleri ve düşük trombosit sayısı ile karakterize olan HELLP Sendromu bin gebelikten 1’inde görülür. Preeklampsinin şiddetli bir formu olup kusma, bulantı, ödem, kilo alımı, karın ağrısı, proteinüri, yorgunluk, hipertansiyon ve sarılık gibi semptomlara yol açabilir.

3. Hiperemezis Gravidarum

Bu durum hamilelerin yaklaşık %0,3’ünü etkiler. Kilo kaybına, elektrolit dengesizliğine, beslenme bozukluğuna ve sarılığa yol açabilen şiddetli bulantı ve kusma ile karakterizedir.

4. Gebeliğin İntrahepatik Koleztazı

Bu durum nadirdir ancak fetal mortalite riskini artırabilir. Anne adaylarında şiddetli kaşıntıya neden olmakla birlikte çoğu zaman cilt ve göz sararması gibi sarılık semptomları da eşlik eder.

5. Dubin – Johnson Sendromu

Tekrarlayan sarılık ile karakterize genetik bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip olanların geliştirdiği sarılık hamilelik sırasında daha da kötüleşebilir.

6. Gebeliğe Bağlı Akut Yağlı Karaciğer

Gebeliğe bağlı akut karaciğer yağlanması, karaciğerin hızla bozulmasına ve hatta tedavi edilmezse ölümcül tablolara yol açabilir.

Sarılığa neden olabilecek ancak hamileliğe özgü olmayan nedenler ise şu şekildedir:

1. Akut Viral Hepatit

Gebelik dışı sarılığın en sık karşılaşılan nedenidir. Akut hepatit A bin gebelikten 1’inde, akut hepatit B bin gebelikten 2’sinde görülür. Hepatit C olasılığı da vardır ancak hepatit D nadir görülür. Hepatit E ise hayatı tehdit edici tablolara yol açabilir.

2. Koledokolitiazis

Safta taşının ana safta kanalını tıkamasıyla ortaya çıkar. Gebelikte sarılığı olan kadınların yaklaşık %7’sinde bu durumla karşılaşılır.

3. İlaca Bağlı Toksisite

Kullanılan bazı ilaçların fazla dozajı karaciğerde toksisiteye neden olabilir ve sarılık gelişebilir.

4. Kronik Karaciğer Hastalığının Kötüleşmesi

Kronik hepatit, otoimmün hastalık, Wilson hastalığı ve primer biliyer siroz gibi kronik karaciğer hastalığı olan anne adayları, düzenli tarama gerektirebilecek komplikasyonlarla karşılaşabilir.

Gebelikte Sarılığın Komplikasyonları Nelerdir?

Gebelikte sarılığın nedenine ve şiddetine bağlı olarak hem anne hem de bebek için komplikasyonlar farklılık gösterebilir. Bunlar arasında;

• Erken doğum
• Plasentanın rahimden erken ayrılması (plasenta dekolmanı)
• Plasental yetmezlik
• Böbrek veya karaciğer yetmezliği
• Karaciğer yırtılması
• Perinatal veya fetal sıkıntı ya da ölüm
• Doğum sonrası kanama
• Hepatik ensefalopati (Karaciğer hastalığına bağlı beyin fonksiyonlarında azalma)
• Fulminan viral hepatit (Ani ve akut karaciğer yetmezliği)

Gebelikte Sarılık Tanısı Nasıl Konur?

Hamilelikte sarılık tanısı için anamnez ve fiziki muayenenin ardından çeşitli testler yapılabilir. Bu süreç aşağıdakileri içerebilir:

• Deride ve gözün beyaz kısmındaki renk değişikliğinin kontrolü
• Avuç içi ve parmak derisinde kırmızı renk ve morlukların olup olmadığını kontrol etmek
• Deri yüzeyine yakın kan damarlarının anormal toplanmasının varlığı
• Kan ve idrardaki bilirubin seviyelerinin kontrolü
• Hepatiti dışlamak için hepatit viral testi
• Karaciğer enzim testleri
• Karaciğerin boyutunu görüntülemek için ultrason muayenesi
• Nadir durumlarda karaciğer biyopsisi

Hamilelikte Sarılık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yetişkinlerde sarılık her zaman tedavi gerektirmeyebilir. Birçok hafif sarılık vakası kendiliğinden ortadan kaybolur. Ancak şiddetli sarılık mevcutsa doktor anne ve bebek sağlığı için çeşitli ilaç tedavileri önerebilir. İşte gebelikte sarılık tedavisi için uygulanabilecek bazı yöntemler;

• Yatak istirahati ve intravenöz sıvılar
• Anneye, büyüyen fetüsün ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için takviyelerin sağlanması
• Bağışıklık sisteminin virüslerle daha iyi savaşmasına yardımcı olabilmek için beslenme önerileri
• Hastaneye yatış ve ilaç tedavisi yoluyla kan basıncını stabilize etmek
• Safra kanallarının tıkanması nedeniyle gelişen sarılıklarda laparoskopik cerrahi

Gebelikte Sarılık Nasıl Önlenir?

Hamilelikte sarılığı önlemenin tek bir yöntemi yoktur. Ancak aşağıdaki önleyici tedbirleri almak her zaman en güvenli seçenektir:

• Sağlıklı beslenmek
• Sağlıklı kiloyu korumak
• Alkolü bırakmak
• Düzenli doktor kontrollerine gitmek
• Hepatiti önlemek için el hijyenine dikkat etmek
• Yemekleri iyi pişmiş tüketmek
• Kişisel eşyaları paylaşmaktan kaçınmak
• Kronik karaciğer hastalığı olanların rutin kontrollerini aksatmaması

Kaynak:1