Rahim Ağzı Dikişi (Serklaj) Nedir, Neden Yapılır?

Hamilelikte rahim ağzı dikişi (serklaj), rahim ağzı yetmezliği olan kadınlarda erken doğumu önleyebilmek için uygulanan tedavilerden biridir. Serviks (rahim ağzı), rahmin vajinaya açıldığı noktadır. Normal ve sağlıklı gebeliklerde serviksin kapalı olması gerekir. Ancak bazı kadınlarda rahim ağzı bebeğin tutunmasını güçleştirecek kadar zayıf olabilir. Böylesi bir durumda gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi ve erken doğumu önleyebilmek adına rahim ağzı dikişi yapılabilir. Peki, rahim ağzı dikişi nasıl yapılır? Hamilelikte rahim ağzı dikişi yaptıranlar nelere dikkat etmeli? Sizler için hazırladığımız bu yazıda; rahim ağzı dikişi (serklaj) ile ilgili merak edilen soruların cevaplarını derledik.

Rahim Ağzı Dikişi Nedir?

Hamilelikte rahim ağzı dikişi neden yapılır sorusundan önce, buradaki yapıyı incelemek faydalı olacaktır. Rahim ağzı, rahmin vajinaya açıldığı noktadır. Normal ve sağlıklı gebeliklerde, bebeğin rahimde tutunabilmesi için rahim ağzının kapalı olması gerekir. Doğum başladığında ise bebeğin baskısı ve kasılmalar ile rahim ağzında gevşeme ve açılma meydana gelerek doğum gerçekleşir. Fakat bazı kadınların rahim ağzında, yapısal veya daha önce geçirilmiş cerrahi operasyonlara bağlı olarak güçsüzlük olabilir. Servikal yetmezlik de denilen bu durum, hamileliğin genellikle 2. döneminde (4. – 6. ay) rahim ağzının açılmasına ve erken doğuma sebep olabilir. Bunu önlemek için yapılan cerrahi işleme rahim ağzı dikişi veya serklaj denir.

Hamilelikte Rahim Ağzı Dikişi (Serklaj) Neden Yapılır?

Rahim ağzı dikişi, yalnızca hamileler için başvurulan bir tedavidir. Gerekli görüldüğü durumlar ise şu şekilde özetlenebilir;

Servikal Yetmezlik

Yukarıda da belirttiğimiz gibi normal şartlarda rahim ağzı sıkı ve kapalıdır. Doğum sancılarıyla birlikte açılmaya ve gevşemeye başlar. Ancak bazı kadınların rahim ağzı kasları yapısal veya geçirilmiş operasyonlara bağlı olarak güçsüz olabilir. Servikal yetmezlik olarak adlandırılan bu durumda erken doğumu önlemek için serklaj yapılabilir.

Serviksin Kısa Olması

Rahim ağzı uzunluğu genellikle 3 – 5 cm civarıdır. 3 cm’den kısa olması, erken doğumu tetikleyebileceği için serklaj yapılabilir. Aynı şekilde amniyon kesesinin rahim ağzına doğru uzandığı durumlarda da (hunileşme) serklaja ihtiyaç duyulabilir.

Önlem Amaçlı Serklaj

Daha önceki gebeliği servikal yetmezlik nedeniyle düşükle sonuçlananlara, rahim filminde servikal yetmezlik düşündüren bulgular saptandığında veya 12. haftada yapılan vajinal ultrasonografide serviksin 2 cm’den kısa bulunduğu durumlarda önlem amacıyla serklaj yapılabilir.

Rahim ağzı dikişinin sakıncalı olduğu durumlar ise şöyledir;

Rahim içinden aktif kanama olması,
Aktif doğum eyleminin başlamış olması,
Rahim içinde iltihap olması,
Su kesesinin açılmış olması ve
Bebeğin canlılığını yitirmesi.

Rahim Ağzı Dikişi Ne Zaman Yapılır?

Rahim ağzı dikişi için en uygun zaman hamileliğin 12. – 14. haftalarıdır. Eğer ultrason veya pelvik muayene sırasında rahim ağzının açılmaya başladığı saptanırsa, hamileliğin 23. haftasına kadar serklaj yapılabilir. Ancak doğumun tetiklenmesi veya amniyotik kesenin yırtılması ihtimaline karşı 24. haftadan sonra önerilmemektedir. İşlemden önce ultrason ile gebelik haftası ve bebeğin sağlığı kontrol edilir. Eğer annede vajinal enfeksiyonlar varsa, serklajdan önce enfeksiyonlar tedavi edilmelidir.

Bunu da Okuyun: Gebelikte Suyun Fazla Olması Erken Doğuma Neden Olur mu?

Rahim Ağzı Dikişi (Serklaj) Nasıl Yapılır?

Rahim ağzı dikişi çoğu zaman genel anestezi altında yapılır. Genel anestezinin bebek için riskli olabileceği düşünülse de sanıldığı kadar yüksek riskli bir işlem değildir. Bakteri ve mikroorganizmaların arındırılması amacıyla yapılan temizlik işlemi gerçekleştirildikten sonra, rahim ağzı ve rahmin birleştiği en yakın noktadan bant şeklindeki özel dikiş ipliği sıkıca bağlanır. Böylece rahim ağzı tıpkı torba şeklinde büzülmüş olur. Serklajın birçok türü olsa da en sık başvurulan yöntem yukarıda anlatıldığı gibidir. Uygulama genel anestezi ile gerçekleştirilecekse bir gece önce hafif bir şeyler atıştırmak ve operasyondan önceki 8 saat boyunca bir şeyler yiyip içmemek gerekir. Ameliyat sonrası birkaç saat veya 1 gece gözlem altında kalmak gerekir. Bu süreçte doğum kasılmaları veya yoğun kanama gibi komplikasyonların ortaya çıkıp çıkmadığı izlenir. Serklaj sonrası hafif kanamalar ve ağrılar görülmesi normaldir. Serklaj ameliyatı sonrası cinsel ilişkiye doktorun önerdiği süre boyunca ara verilmelidir.

Rahim Ağzı Dikişi (Serklaj) Ne Kadar Dayanır?

Serklaj yaptıranların %90’ında başarılı sonuçlar elde edilmektedir ve gebelik 37. haftaya kadar sürebilmektedir. Ancak normal doğumlardan önce rahim ağzı dikişinin alınması gerektiği için kasılma veya suyun gelmesi gibi doğum belirtileri görüldüğünde 37.haftadan önce de serklaj dikişi alınabilir.

Rahim Ağzı Dikişi Ne Zaman Alınır?

Eğer normal doğum planlanıyorsa, rahim ağzı dikişi 37. haftada alınır. Dikişlerin alınmasından kısa bir süre sonra da genellikle doğum gerçekleşir. Sezaryen doğumlarda ise dikiş doğum sırasında alınır. Bazen sonraki gebelikler düşünülerek rahim ağzındaki dikiş bırakılabilmektedir ancak çoğu hekim tarafından kabul gören uygulama, her gebelikte dikişlerin yenilenmesi gerektiğidir. Serklaj dikişi alınırken canım acır mı sorusu da hastaların büyük bir merakla araştırdığı bir konudur. İşlem, çok ağrılı olmamakla birlikte genellikle 4 – 5 dakika gibi kısa bir sürede gerçekleştirilir.

Rahim Ağzı Dikişinin Riskleri Nelerdir?

Her cerrahi operasyonda olduğu gibi serklajın da bazı riskleri bulunmaktadır. Bunlar;

Doğumun başlaması,
Genel anesteziye bağlı riskler,
Servikal enfeksiyon,
Serviksin yırtılması.

Rahim Ağzı Dikişi Yaptıranların Dikkat Etmesi Gerekenler

Rahim ağzı dikişi cerrahi bir müdahale olduğundan, işlemden sonra kişinin birkaç saat veya bir gece hastanede gözlem altında kalması gerekebilir. Böylece erken doğum veya kasılma gibi komplikasyonlara karşı hızlıca müdahale etme şansı elde edilir. Operasyon genel veya lokal anestezi ile yapılabilmektedir. Eğer genel anestezi tercih edildiyse, işlemden sonraki 3 – 4 saat katı ve sıvı gıdaların kesilmesi istenir. Bağırsak hareketleri eski formuna kavuştuğunda sindirimi kolay besinler tüketilmesine izin verilir. Serklajdan sonraki birkaç gün hafif kanama olması normaldir. Yine bu süreç içinde vajinal akıntı ve kramp tarzı ağrılar olabilir. Enfeksiyonu önlemek için doktorun reçete edeceği ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır. Komplikasyon ihtimalini azaltmak için de hekimin belirteceği süre boyunca cinsel ilişkiden uzak durmak gerekebilir. Bu süreçte rahim ağzı dikişinin durumunu kontrol etmek adına düzenli aralıklarla muayene olmak önemlidir.

Serklaj Yapıldıktan Sonra Hangi Durumlarda Doktora Başvurmak Gerekir?

Rahim ağzı dikişi yapıldıktan sonra aşağıdaki durumlarla karşılaşılırsa mutlaka doktora başvurmak gerekir.

Birkaç gün sonra geçmeyen ve aşağı doğru inen sırt veya karın ağrısı,
Yüksek ateş ve titreme,
Kötü kokulu vajinal akıntı,
Vajinal kanamanın geçmemesi,
Devam eden mide bulantısı ve kusma,
Devam eden kasılmalar ve kramplar,
Suyun doğum vaktinden önce gelmesi.

Rahim ağzı dikişi yaptıranlar, yukarıdaki enfeksiyon veya erken doğum belirtilerini hissettiklerinde mutlaka doktoruna başvurmalıdır.

Bunu da Okuyun: Rahim Ağzı Kanserinin 7 Önemli Belirtisi