Hamileliğin En Hassas Dönemi Olan İlk 3 Aylık Süreçte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hamilelikte İlk 3 Ay Nelere Dikkat Edilmeli?
Anne karnındaki bebeğin organlarının gelişimi, genellikle 12. hafta tamamlanmaktadır. Bu nedenle 12. haftaya kadar olan ilk 3 aylık süreç, gebeliğin en hassas dönemi olarak kabul edilir. Bu süreçte bebek, dışarıdan gelen etkenlere fazlasıyla açıktır. Özellikle ilk 2 hafta ‘Ya Hep Ya Hiç’ kuralı geçerlidir. Bu 2 haftalık sürede teratojene maruz kalınırsa, ya gebelik sonlanır ya da bebek sağlıklı bir şekilde gelişimini sürdürmeye devam eder.
2 – 8 haftalar ise bebeğin dış etkenlerden maksimum etkilenebileceği haftalardır. Bu haftalarda ciddi bir maruziyet yaşamak, çeşitli anomalilere sebep olabilir. Biz de buradan yola çıkarak hazırladığımız makalede; hamilelikte ilk 3 ay yapılmaması gerekenler neler, kısaca derledik.
*Gebeliğin ilk 3 aylık dönemi ile ilgili tüm merak ettikleriniz için tıklayın!
Hamilelikte İlk 3 Ay Dikkat Edilmesi Gerekenler
Radyolojik İşlemlerden Kaçının
Özellikle 2 – 8. haftalar olmak üzere, mümkünse tüm gebelik boyunca X-Ray, röntgen, direkt grafi, tomografi ve sintigrafi gibi uygulamalardan kaçınılmalıdır.
Ancak tek çekim grafi ve röntgen (akciğer grafisi gibi…) 0,5 Rad radyasyon içerir. Gebeliğin ilk 3 aylık döneminde, anne karnındaki bebeğe zarar verebilecek radyasyon oranı ise 5 – 10 Rad dolaylarındadır. Bu nedenle anne adayının hamile olduğunu bilmeden, kazara çektirdiği röntgenler için endişe duymasına gerek yoktur.
Hamilelikte, anne veya bebeğin sağlığı ile ilgili bazı durumlarda MR (manyetik rezonans) çektirmek gerekebiliyor. Özellikle ilk 3 aylık süreçte anne adayları MR ile ilgili endişeler duyabiliyor. Ancak manyetik rezonanslar radyasyon içermediğinden gebelikte herhangi bir problem teşkil etmez.
İlaç Kullanımına Dikkat Edin
Gebeliğin hiçbir döneminde (özellikle ilk 3 ay) kadın doğum uzmanına danışmadan ilaç içilmemelidir. Gebeliğin başından itibaren kullanılması güvenli olan çeşitli antibiyotikler, ağrı kesiciler veya bulantı önleyiciler mevcut ancak hangisini kullanmanız gerektiği konusunda mutlaka doktorunuza danışmalısınız. İlk 3 ay özellikle tetrasiklin ve ciprofloxcacin grubu antibiyotikler kullanılmamalı, antidepresanlar ve antiepileptik ilaçlardan olabildiğince kaçınılmalıdır.
Yüksek doz A vitamini içeren ilaçlar da kesinlikle içilmemelidir. Özellikle akne tedavisinde kullanılan ve yüksek doz A vitamini türevi ihtiva eden haplar (isotretionin, tretionin) kullanıldıysa, en az 6 ay gebelik planlanmamalıdır.
*Gebelikte Antidepresan Kullanımına Devam Edilebilir mi?
Bazı Enfeksiyonlar Anomalilere Neden Olabilir
Gebeliğin özellikle ilk 3 aylık döneminde geçirilen bazı enfeksiyonlar, anne karnındaki bebekte çeşitli anomaliler gelişmesine sebep olabilir. Sitomegalovirus, kızamıkçık, sifiliz, toksoplazma ve parvovirus en çok rastlanılan enfeksiyonlardır ve çeşitli anomalilere sebep olabilmektedirler. Bu nedenle gebelik öncesinde ya da gebeliğin erken döneminde gerekli olan taramalar yapılmalı, mümkünse hamile kalmadan önce aşılanmalıdır.
Daha çok kışın karşılaşılan nezle, grip veya domuz/kuş gribi gibi enfeksiyonlar bebekte herhangi bir anomaliye neden olmaz. Risk altındaki hamilelere grip aşısı yapılabilir. Gebeliğin 20. haftasında ise sağlık ocaklarında tetanoz aşısı yapılabilir. Her ikisinin de zararı yoktur.
Hepatit B aşısı gebelikte rutin yapılan bir aşı değildir. Genellikle gebelik öncesi veya sonrası yapılması önerilir. Ancak eksik dozu kalanlar doza devam edebilir, riskli gebeler (sağlık çalışanı vb.) hepatit B aşısı yaptırabilir.
*Gebelikte Hepatit B Aşısı Yapılmalı mı?
Kimyasal Maddelere Maruz Kalmaktan Kaçının
Anne ve bebeğin sağlığı için hamilelik boyunca kimyasal içeren maddelerden olabildiğince uzak durmak gerekir. Temizlik yaparken kullanılan çamaşır suyu ve tuz ruhu gibi maddelere temas edilmemeli, epilasyon için deriye sürülen kremler kullanılmamalıdır.
Gebelik süresince saç boyamaya ara verilmeli, özellikle gebeliğin ilk 3 ayı kaçınılmalıdır. Bu konuda net bir bilimsel araştırma olmasa da önlem açısından boyatmamak faydalı olacaktır.
Gebeliğin ilk 3 ayında (mümkünse hayatınız boyunca) raf ömrü uzatan ve katkı maddesi içeren hazır gıdalar tüketilmemelidir. Bu gıdalar içinde nitrat barındırdığı için sağlık açısından olumsuz etkilere sahip olabilirler. İlk aylarda deniz ürünleri tüketirken de dikkatli olunmalı; midye, istiridye, kılıç balığı, kral uskumru gibi yüksek civa içeren balıklar tercih edilmemelidir. Çiğ et tüketimi olmamalı, sebze ve meyveler iyice yıkanmadan yenmemelidir.
Greyfurt ve greyfurt suyu tüketirken de doktorunuzdan onay almanızda fayda var. Greyfurt, bağırsağımızda bulunan sindirim enzimlerini bloke edebildiğinden, kullanılan vitamin, demir veya diğer ilaçların toksik düzeylere yükselmesine sebep olabilir.