Gebelikte Amniyon Sıvısının Azalması: Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir?

Gebelikte suyun azalması, bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısının yetersiz olmasını ifade eder. Tıpta oligohidramniyos olarak adlandırılan bu durum; anneye, bebeğe veya plasentaya bağlı nedenlerle ortaya çıkabilir. Örneğin annede şeker hastalığının olması, plasentanın az kanlanması veya bebeğin böbreklerinde bir sorun olması, hamilelikte suyun azalma riskini artırır. Bu durum genellikle annenin anlayabileceği herhangi bir belirtiye sebep olmaz, yalnızca ultrason muayenelerinde yapılan ölçümlerle anlaşılabilir. Tedavi için ise anne ve bebeğin sağlık durumu ile suyun ne derece az olduğu belirleyicidir. Bazı durumlar yalnızca sıkı takip gerektirirken, gerekli görüldüğünde amniyoinfüzyon yapılabilir veya gebelik haftası elveriyorsa doğum başlatılabilir. Amniyon sıvısının az olması durumunda anne adayının su içme sıklığını artırması önerilir. Özellikle dehidrasyon belirtileri gösteren gebeler, su içmenin yanı sıra ayran ve taze sıkılmış meyve suyu ile de sıvı alımını destekleyebilir. Bu durum geçici de olsa sıvının bir miktar artmasını sağlayabilir.

Peki, gebelikte amniyon sıvısının azalması beraberinde hangi riskleri getirir? Hamilelikte suyun sınırda olması ne anlama geliyor? Tüm bu soruların yanıtlarına geçmeden önce, amniyon sıvısının bebek için neden önemli olduğunu inceleyelim.

Gebelikte Suyun Azalması Ne Demek? Amniyon Sıvısı Nedir?

Anne karnındaki bebekler tüm hamilelik boyunca, gelişimlerini etrafı zar ile çevrili bir kese içinde sürdürürler. Bu kesenin adı amniyon kesesi, içinde bulunan sıvı da amniyon sıvısıdır. Amniyon sıvısı aslında bebeğin idrarıdır. Yaklaşık 10. haftada böbrekleri gelişen bebekler, içinde bulundukları keseye idrarlarını yapmaya ve aynı zamanda rahme boşalan idrarı yutmaya başlarlar. İdrar, normalde zararlı bir madde olarak bilinir. Çünkü içinde birçok toksin madde bulundurur. Ancak anne karnındaki bebeklerin toksinleri, kordon vasıtasıyla anneye iletilir. Dolayısıyla bebeğin idrarı metabolizma atığı değil, aksine çok hayati fonksiyonlara sahip olan bir sıvıdır. Bunlardan en önemlisi, amniyon sıvısının bebeği enfeksiyonlara karşı korumasıdır. Ayrıca bebeği travmalardan korur, rahim içi ısı dengesini sağlar ve kordonun sıkışmasını önlemeye yardımcı olur. Tüm bunlarla birlikte amniyon suyu, bebeğin rahatça hareket etmesini sağlayarak kas ve iskelet sisteminin gelişmesini destekler. Ancak gebelerin ufak bir kısmı, amniyon sıvısının miktarında sapmalar yaşar. Örneğin bazı hamilelerde amniyon sıvısı fazla olabileceği gibi bazılarında suyun yetersiz olması söz konusu olabilir. Peki, gebelikte bebeğin suyu neden azalır?

Bunu da Okuyun: 8 Maddede Bebeğinizin Eşi Plasentayı Tanıyalım!

Gebelikte Suyun Azalması Neden Olur?

Hamilelikte suyun azalması çok sık karşılaşılan bir durum değildir. Verilere göre, kadınların yaklaşık %8'i hamileliğinde bir miktar amniyon sıvısının azalması gibi bir problemle karşılaşıyor. Ancak bunların yalnızca %4'ü oligohidramniyos kategorisine giriyor. Oligohidramniyosun nedeni ise anneye, bebeğe veya plasentaya bağlı olabiliyor. Ancak gebelerin önemli bir kısmında herhangi bir neden bulunamıyor. Şimdi, hamilelikte bebeğin suyunun azalmasına neden olabilen durumları daha detaylı inceleyelim;

1. Suyun Azalmasının Anneye Bağlı Nedenleri

Gebelik zehirlenmesi (preeklampsi), annenin hipertansiyon veya şeker hastalığının olması, annedeki sıvı yetersizliği, miadın dolmasına rağmen doğumun başlamaması veya bilinçsiz kullanılan ilaçların yan etkisi olarak bebeğin suyunda azalma meydana gelebiliyor.

2. Suyun Azalmasının Bebeğe Bağlı Nedenleri

Gebelikte suyun azalması üzerinde etkili olan bir diğer faktör de bebeğin böbrek gelişiminde bazı problemler olmasıdır. Aynı zamanda bebeğin bazı kromozom anomalilerine sahip olması, ikizden ikize transfüzyon sendromu, rahim içi gelişme geriliği ya da kesenin vaktinden önce yırtılması gibi durumlar da hamilelikte suyun azalma riskini artırmaktadır.

3. Suyun Azalmasının Plasentaya Bağlı Nedenleri

Eğer plasenta bebeğe yeteri kadar besin ve oksijen sağlamıyorsa, bu da hamilelikte suyun azalmasına neden olabilir. Ancak hamilelerin büyük bir kısmında, amniyon sıvısının azalmasının altında herhangi bir neden bulunmadığı unutulmamalıdır.

Bunu da Okuyun: Hamilelikte Suyun Fazla Olması Riskli mi?

Hamilelikte Suyun Azaldığı Nasıl Anlaşılır?

Gebelikte suyun azalması ultrason ölçümleriyle tespit edilebilen bir durumdur. 12 haftalık gebeliklerde ortalama 50 ml olan amniyon sıvısı, 20. hafta civarı 400 ml’ye yükselir. 33. haftadan sonra ise ortalama 800 ml’ye sabitlenmesi beklenir. Ultrasonografide amniyotik indeks adlı ölçümün 5’den az olması veya en geniş amniyon sıvı cebinin uzunluğunun 1 cm’den kısa olması, amniyotik sıvısının az olduğunu gösterir. Gebelikte amniyon sıvısının azalması anne adayında genellikle herhangi bir belirtiye sebep olmaz. Eğer bebeğin kesesinin yırtılması sonucu bir azalma söz konusuysa, o zaman çamaşırda ıslaklık hissedebilir. Bu belirti görüldüğünde mutlaka doktorla iletişime geçilmelidir. Çünkü zarların açılması, bebeğin enfeksiyon kapmasına sebep olabileceği gibi doğum belirtisi de olabilir.

Hamilelikte Suyun Azalması Bebeğe Zarar Verir mi?

Gebelikte amniyon sıvısının azalması elbette istenen bir tablo değildir ve çeşitli riskleri beraberinde getirir. Zira yukarıda da bahsettiğimiz gibi amniyon sıvısının bebek için hayati fonksiyonları bulunmaktadır. Peki, hamilelikte bebeğin suyu azalırsa ne olur?

Bebeğin sindirim sistemi ve akciğeri yeteri kadar gelişmeyebilir.
Kas ve iskelet sisteminin gelişiminde problemler olabilir.
Bebeğin enfeksiyona yakalanma ihtimali yükselir.
Bebek yeterince oksijen alamayabilir.
Konjenital bozukluklar, ölü doğum veya prematüre doğum gibi riskler doğabilir.

Bebeğin Suyunun Azalması Durumda Nasıl Bir Yol İzlenir?

Bebeğin suyunun azalması gibi bir durum söz konusu olduğunda öncelikle doktor bir takım testler ve muayeneler yapacaktır. Oligohidramniyosun hafif geliştiği vakalarda genellikle sıkı takip yeterlidir. Bu süreçte bebeğin sıkıntıda olup olmadığı ve akciğer gelişimi gibi bir çok parametre birlikte değerlendirilir. Ancak ağır seyreden durumlarda çeşitli girişimsel müdahalelere ihtiyaç duyulabilir. Nasıl bir yol izlenileceğine, mevcut duruma göre doktor tarafından karar verilecektir.

1. Amniyoinfüzyon

Amniyoinfüzyon rutin bir uygulama değildir, çok nadir başvurulan bir tedavi yöntemidir. Bu uygulamada, özel bir sıvı ince bir iğne yardımıyla amniyon kesesinin içine verilir. Ancak enfeksiyon, erken doğumun tetiklenmesi ve rahmin yırtılması gibi riskler nedeniyle pek tercih edilmemektedir.

2. Vezikoamniyotik Şant

İdrarın mevcut tıkanıklığı atlayıp amniyotik boşluğa akması ve böylece bebeğin sıvısının normal seviyelere gelmesi için uygulanır. Nadir başvurulan bir yöntemdir.

3. Doğumun Başlatılması

Eğer gebeliğin son haftalarıysa doğumun gerçekleştirilme kararı da alınabilir.

Gebelikte Bebeğin Suyu Nasıl Artar?

Gebelikte bebeğin suyunun azalması durumunda, uzun dönemde etkisi kanıtlanan bir tedavi yöntemi henüz bulunmamaktadır. Yukarıda bahsedilen amniyoinfüzyon işlemi, geçici olarak suyu artırmaktadır. Kısa süreli artışa ihtiyaç duyulan, örneğin detaylı ultrasonda net görüntüler elde edilmesi gereken durumlarda bu yöntem denenebilir fakat enfeksiyon riski yüksek olduğu için pek tercih edilmez. Böylesi bir durumla karşı karşıya olan anne adaylarının vücut sıvısının artırılması önemlidir. Annenin bol miktarda sıvı tüketmesi, geçici de olsa suyu artırabilir. Özellikle dehisrasyon belirtileri olan hamilelerin bol bol su içmesi, bunun yanında sıvı alımını diğer sağlıklı içeceklerle desteklemesi önemlidir. Özellikle halk arasında, havuç suyunun amniyon sıvısının artması üzerine olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir ancak konuyla ilgili yapılan bir araştırma olmadığı için net bir şey söylemek mümkün değildir. Havuç suyu gibi daha önce beslenme rutininizde olmayan besinleri denemeden önce, herhangi bir yan etkiye karşı mutlaka doktora danışılması gerekmektedir.

Bunu da Okuyun: Amniyon Sıvısının İltihaplandığı Nasıl Anlaşılır?