Gebelikte Şeker Yükleme Testi

Gebelikte Şeker Yükleme Testi

Şeker hastalığı yani diyabet, kanda glukoz seviyesinin aşırı derecede yükselmesi ile ortaya çıkan metabolik bir bozukluktur. Kadınların bazılarında gebelik öncesinde diabet görülebilir. Ancak gebeliğin ikinci üç aylık döneminde veya daha sonrasında meydana gelen gestasyonel diyabet olarak tanımlanan gebelik şekeri görülebilir. Eğer birinci dereceden akrabalarda şeker hastalığı görülmüş ise, anne adayında obezite durumu söz konusuysa, daha önceki gebeliğinde şeker hastalığına yakalanmışsa ve sebepsiz gebelik kaybı yaşanmışsa o zaman anne adayının şeker hastalığı açısından takip edilmesi önemlidir. Bu anne adayının ve bebeğinin sağlığı bakımından önemliyken, gebeliğin sorunsuz geçmesi içinde çok gereklidir. Gebelikte anne adayında oluşan insülin direnci bebeğin glukoz ihtiyacını karşılamak için oluşur. Ancak bu durum gebeliğin sorunsuz geçmesi durumunda kendiliğinden düzene girer. Gebelikte şeker yükleme testi ya da gebelikte şeker testi, gebeliğin başında anne adayının açlık şekerine bakılır ve herhangi bir riskin tespit edilmediği durumlarda doktor tarafından gebeliğin 24. ve 28. haftaları arasında şeker yükleme testi yapılır.

GEBELİK ŞEKERİ HANGİ HAFTALAR ARASINDA UYGULANIR?

Gebelikten önce şeker hastalığı olmamasına rağmen, gebelik süresi içerisinde kanda şeker (glukoz) seviyesinde yükselme görülebilir. Bu durum anne adayında gebelik şekeri olabileceğine dair bir işarettir. Gebeliğin 24 ve 28. haftaları arasında yapılan şeker yükleme testi ile gebelik şekerinin olup olmadığı belirlenebilir. Ancak riskli gebeliklerde bu test daha erken dönemde yapılabilir ve belirli periyodlarda tekrarlanabilir. Şeker yükleme testi hala uzmanlar tarafından tartışılmaktadır. Bazıları yapılmasına kesinlikle karşı çıkarken, bazıları yapılmasının önemli olduğunu ve sakıncasının bulunmadığını belirtiyor. Ancak yine de gebelikte vücuda şekerin yüklenmesinin ne kadar doğru olduğu tartışılır.   

ŞEKER YÜKLEME TESTİ NASIL UYGULANIR?

Gebelik şekerini belirlemek için anne adayına test sırasında 50 veya 75 gr glukoz içirilmektedir. Bir saat geçtikten sonra kandaki glukoz seviyesi kontrol edilir. Eğer glukoz seviyesi 140 mg/dl altındaysa anne adayında gebelik şekeri olmadığı belirlenir. Ancak glukoz seviyesi bu değerin üzerinde çıkarsa o zaman 3 saatlik 100 gr glukoz testi yeniden yapılır. Bu test sonucunda artık anne adayında  gebelik şekeri olup olmadığı netleşir. Bu test sırasında anne adayı fazla hareket etmemeli ve bu zaman diliminde herhangi bir şey tüketmemelidir. Bu testin doğru sonuç vermesi açısından oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra şeker yükleme testine karşılık alternatif testlerin de yapıldığı belirtilmektedir.   

Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT) Nedir?   

GEBELİK ŞEKERİNİN RİSKLERİ NELERDİR?

Şeker hastalığı ister gebelikten önce isterse gebelik döneminde ortaya çıkmış olsun, anne adayı ve bebek için oldukça riskli bir hastalıktır. Şeker hastası olan bir gebenin kan şekeri seviyelerinin düzenli olması, diyabet nedeniyle oluşabilecek riskleri azaltır. Gebelik döneminde meydana gelen şeker hastalığı riskinin, gebelikten sonra olana göre daha az risk taşıdığı belirlenmiştir. Şeker hastası olan bir gebede yüksek tansiyon, gebelik zehirlenmesi, düşük ve erken doğum gibi sorunlar şeker hastası olmayan gebelere göre daha yüksektir. Gebelikten önce anne adayında ortaya çıkan şeker hastalığı, bebeklerde bazı anomalilerin görülmesine neden olabilir. Ancak gebelikte başlayan şeker hastalığı böyle bir soruna neden olmazken her iki şeker hastalığı döneminde de bebekte makrozomik bebek gelişimi görülebilir. Bu bebeğin fazla kilolu doğması anlamına gelmektedir. Bu, anne adayının sezaryen ile doğum yapmasına neden olur ve bazı riskler meydana gelebilir. Gebelik döneminde kontrol altına alınan kan şekeri seviyesi, oluşabilecek riskleri önlemede önemli bir rol oynar. Bu nedenle gebelerde HbA1C ve glukoz seviyelerinin kontrolü oldukça önemlidir. 

ŞEKER HASTASI ANNE ADAYININ BEBEĞİNDE GÖRÜLEBİLECEK RİSKLER

• Solunum sıkıntısı
• Bebeğin makrozomik (kilolu/iri) olması
• Bebeğin normalden küçük olması
• Doğumdan sonra bebekte kan şekerinin düşmesi
• Bebekte sarılık görülmesi
• İleride kalp hastalıklarının oluşabilmesi
• Böbrekte anomalilerin olması
• Beyin ve santral sinir sistemlerinde görülebilecek anomaliler
• Kulak anomalileri
• Sindirim sisteminde meydana gelebilecek anomaliler

GEBELİK ŞEKERİNİN BELİRTİLERİ ve TEDAVİ YÖNTEMİ

Susuzluk hissi, kilo kaybı, aşırı yeme isteği, sık idrara çıkma ve sürekli halsiz, yorgun hissetmek anne adayında şeker hastalığının olduğunu gösterir. Ancak her anne adayında bu belirtiler olmayabilir. Bu nedenle şeker hastalığının olup olmadığını anlamak için şeker yükleme testi gibi bazı testler yapılmaktadır. Doktorunuza danışarak uygun olan testi yaptırmanız tavsiye edilir. Unutmayın, gebelikte şeker yükleme testi hala pek çok açıdan tartışmalıdır.   

Gebelik şekerinin tedavisinde anne adayına normal şeker hastalarında olduğu gibi ağız yoluyla ilaç tedavisi uygulanmaz.

Bunun yerine, insülin gibi tedavi yolları, diyet ev egzersiz programları uygulanır. Doktor ve beslenme uzmanı (diyetisyen) tarafından hazırlanacak olan diyet programı ile anne adayının sağlıklı bir şekilde beslenmesi sağlanır. Beslenme listesinde dondurma, çikolata, şerbetli tatlılar, beyaz undan yapılmış yiyecekler yer almaz. Bu listenin yanında doktor tarafından anne adayına önerilen egzersiz programlarının yapılması da, kan şekerinin düzene girmesi açısından önemlidir. Yüzme ve yürüyüş gibi egzersizler önerilen sporlardır. Eğer bu uygulamalar da faydalı olmazsa o zaman anne adayına insülin verilir ve hastalığı kontrol altına alınır.   

Gebelikte Şeker Yükleme Testi İle İlgili Ünlü Doktorların Görüşleri

Amerikalı bir doktor ve aynı zamanda uzman ebe olan Aviva Jill Romm'un hamilelik, doğum ve lohusalıkta kullanılan alternatif terapilerle ilgili yazdığı kitaplarıyla dikkat çektiği belirtiliyor. Romm'um gebelikte anne adayına şeker yükleme testi yapılmasının hem anne adayına hem de bebeğe zararlı olabileceği görüşünde olduğu belirtiliyor. Aviva Jill Romm'un gebelik şekerinden korunmaları ya da gerçekten bu teste ihtiyaçları olup olmadığını öğrenmeleri için anne adaylarının şu alternatifleri yapmalarını öneriyor.

• Şeker Ölçümü Yapın; Gebeliğinizin ilk haftalarında şeker ölçümü yaparak 24. – 28. haftalarda şeker yükleme testini yaptırıp yaptırmaya gerçekten ihtiyacınız olup olmadığını belirleyebilirsiniz.
• Beslenme Düzeninize Dikkat Edin; Gebeliğiniz boyunca beslenme düzeninize çok dikkat edebilir, rastgele zamanlarda kan şekeri ölçümü yaptırarak durumu takip edebilirsiniz. (Bu ölçüm sonuçlarının ve gidişatın doktorunuzla birlikte değerlendirilmesi gerekir)
• Jelibon Testi Yapın; Gebelikte şeker yükleme testi yaptırmadan önce, deneyeceğiniz alternatif yollardan birisi de Jelibon testidir. 28 tanesi yaklaşık olarak 50 gram şeker içeren jelibonları yediğinizde de şeker yüklenmiş olacağınız ve bu testin yapılması aşamasında standart olarak verilen Glucola’nın zararlı etkilerinden korunmuş olacağınız belirtilir. (Aviva Romm’un önerdiği, doğal içerikleri olan jelibonlar)

Beslenmenize Dikkat Edin

Gebelikte beslenme ve gebelik şekeri ile ilgili çalışmaları bulunan ünlü kadın doğum uzmanı Michel Odent de testin yaptırılmasına şüpheyle yaklaşan doktorlardan birisi olduğu belirtiliyor. Odent, her gebenin, zaten diyabet riski taşıyormuş gibi beslenmeye dikkat etmesi, kaliteli karbonhidrat tüketmesi gerektiğini de vurguluyor. Testin güvenilirliğini sorgulayan Michel Odent: “hamilelere verebileceğimiz tavsiye şudur: gestasyonel diyabet hastası olduğunu söylenen gebelere verilen tavsiyeler, bütün hamilelere de verilmelidir. İyi beslenmeden hareket ve egzersize kadar, bütün bir günlük rutini kapsayan değişimlerden bahsediyoruz.”

Anne Adayı Kararı Kendisi Verecek

Gebelikte şeker yükleme testi ile ilgili yasal bir zorunluluk olmadığı, bu testi yaptırmak için karar vermenin anne adaylarına düştüğü ifade ediliyor. Herhangi bir diyabet riski taşımıyor olsanız bile, şeker yüklemesi testi yaptırıp yaptırmayacağınıza öncelikle bir uzmana danışarak karar vermenizde yarar olacağı belirtiliyor.  

Gebelik diyabeti çok tehlikeli bir hastalık, şeker yükleme testi yapılmazsa nasıl teşhis konulacak?

Gebelikte şeker yükleme testi ile ilgili uzmanlar, diyabeti teşhis etmek için ellerinde çok sağlam kan tahlillerinin olduğunu belirtmektedirler. Bunun için şeker yükleme testine mahkum olunmadığının altını çizerler. Bu testlerden birisinin hemoglobin a1c denilen, 3 aylık şeker seviyesini ölçen test olduğu ifade edilir. Bunun dışında Fruktozamin seviyelerini ölçen testlerin olduğunu ifade eden uzmanlar, hiçbir şey yapılamazsa anne adayına verilecek şeker ölçüm cihazı ile her gün sabah akşam açlık ve tokluk şeker seviyelerini ölçerek bir çizelgeye yazılması istenir. Bu uygulamaların ne anneye ne de bebeğe zararının olmadığına dikkat çekilir. Anne adayına yapılacak şeker yükleme testi ile 75 gram glikoz verilerek ölçüm yapılması durumunda anne adayının 60 kg olsa da karnında bulunan 300 gr ağırlığımdaki bebeğe ağırlığının üçte biri kadar, yani 75 gram glikozu yüklemiş olmanın bebek için aynı travma olduğu ifade ediliyor.