Eklampsi Nedir, Bebeği Nasıl Etkiler?
Eklampsi; gebelik zehirlenmesi yaşayan anne adayının beyninin de bu rahatsızlıktan etkilenmesi sonucu nöbet (kriz) geçirmesidir. Eklampsi nöbeti, tıpkı sara nöbetinde olduğu gibi kol ve bacaklarda kasılmaya neden olabilir. Ayrıca geçici bir süre bilinç kaybı ve görme bozuklukları da yaşanabilir. Eklampsi, preeklampsinin bir komplikasyonu olduğu için preeklampside görülen aşırı ödem, mide bulantısı ve kilo artışı gibi durumlar da gözlenebilir. Eklampsi nöbeti genellikle doğumun yaklaştığı son haftalarda veya doğum sırasında meydana gelir. Doğumdan sonraki 48 saat içinde de gerçekleşebilir ancak 20. haftadan önce görülmesi çok nadirdir. Eklampsi nöbeti, annenin hayatını tehlikeye atan ciddi bir durumdur ve tedavisi genellikle doğumun gerçekleştirilmesidir. Doğumun gerçekleştirilmemesi durumunda nöbetler tekrar başlayabilir ve anne adayı için hayati riskler doğabilir. Sizler için hazırladığımız bu yazıda; eklampsi nedir, bebeği nasıl etkiler gibi merak edilen çoğu sorunun cevabını araştırdık.
Eklampsi Nedir?
Eklampsi, kan basıncı yüksekliği ile ortaya çıkan preeklampsinin ciddi bir komplikasyonudur. Kısaca, hamilelik zehirlenmesi yaşayan anne adayının nöbet geçirmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu nöbet, sara krizindeki nöbete benzer bir şekilde gerçekleşir. Annenin kol ve bacaklarında kasılmalar olabilir, geçici bir süre bilinç kaybı veya görme bozuklukları meydana gelebilir. Kriz genellikle 60 -75 saniye sürer, nadiren 3 – 4 dakikaya kadar uzayabilir. Nöbet öncesinde nefes darlığı, baş ağrısı ve mental durum değişiklikleri görülebilir. Eklampsi nöbetlerinin neredeyse %80’i doğum sırasında veya doğumdan sonraki ilk 48 saat içinde gerçekleşir. Hamileliğin 20. haftasından önce görülmesi ise çok nadirdir. Tanı konduktan sonra anne ve bebeğin sağlığı için hemen tedaviye başlamak gerekir. Tedavi, mevcut duruma göre planlansa da ağır durumlarda acil sezaryene başvurulur. Zira hamilelik döneminde ağır preeklampsi ve eklampsinin en etkili tedavisi doğumun gerçekleştirilmesidir.
Eklampsi Belirtileri Nelerdir?
- Sara nöbetine benzer şekilde nöbet geçirmek,
- Şiddetli baş ağrısı,
- Bilinç kaybı ve
- Görme bozuklukları en yaygın eklampsi belirtileridir. Genellikle preeklampsi sonrası görüldüğü için anne adayında aşırı şişlik, mide bulantısı ve kilo artışı da gözlemlenebilir.
Eklampsi Neden Olur?
Eklampsi, genellikle preeklampsiyi izler ve buna bağlı olarak gelişir. Eğer anne adayında preeklampsi varsa ve doğru bir şekilde tedavi edilmediyse, hastalık beyni de etkileyerek eklampsi nöbetine sebep olabilir. İki problemi de tetikleyen şey, kan basıncının yükselmesidir. Ayrıca genetik yatkınlık, yetersiz beslenme, beyin ve sinir sistemindeki problemlerin de hastalığı tetikleyebileceği bilinmektedir.
Eklampsi İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
- Daha önce preeklampsi geçirmek / geçiriyor olmak,
- Yüksek tansiyon ve şeker hastalığına sahip olmak,
- Böbrek yetmezliği yaşamak,
- Kötü beslenmek,
- 35 yaş üstü ve 20 yaş altı gebelik yaşamak, eklampsi için risk faktörü olabilmektedir.
Riskli Gebeliğin Kriterleri Nelerdir?
Eklampsi Nasıl Anlaşılır?
Nöbet geçirmek başta olmak üzere, yukarıdaki belirtilerin varlığında doktor eklampsiden şüphelenirse, çeşitli testler ile kesin tanı koyabilir. Bu testler; kanın pıhtılaşmasını ve kırmızı kan hücrelerinin durumu görmek için kan tahlili, böbreklerin filtreleme işlevini yerine getirip getirmediğini anlamak için kreatinin testi ve idrardaki protein miktarını incelemek için idrar testi olabilir. Eklampsi tanısı nasıl konur sorusunu yanıtladığımıza göre, tedavi aşamasında neler yapıldığını inceleyelim.
Eklampsi Tedavisi Nasıldır?
Eklampsi tedavisi genellikle mevcut durumun ciddiyetine göre planlanmaktadır. Eğer preeklampsi eklampsiye dönmesiyse ve 37. haftadan önceki dönemde teşhis edildiyse, ilaç tedavisi ile kan basıncı kontrol altına alınabilir. Bu süreçte yakın takip için annenin hastanede kalması gerekebilir. Hastalıktan doğacak nöbetlerin önüne geçebilmek için antikonvülsif ilaç türevleri kullanılır. Antihipertansif ilaçlar ile kan basıncı, yani tansiyon kontrol altına alınır. Bozulan karaciğer – trombosit fonksiyonları düzenlemek için çeşitli tedaviler uygulanabilir ve durumun ağırlaşmaması için magnezyum tedavisine başlanabilir. Ancak ilaç tedavisi işe yaramazsa veya nöbetler başlarsa acil sezaryen doğum yapılabilir. Zira hamilelikte ortaya çıkan şiddetli preeklampsi ve eklampsinin kesin tedavisi doğumun gerçekleştirilmesidir. Bu noktada annenin normal doğum için ısrarcı olmaması ve doktoruna güvenmesi önemlidir.
Eklampsi Bebeği Nasıl Etkiler?
Eklampsi, bebeğin eşi olarak da bilinen plasentayı direkt etkiler. Kan akışı yavaşladığı için bebeğe giden besin ve oksijen miktarı düşer. Bu durumda bebeğin düşük kilo veya başka sağlık sorunları ile dünyaya gelme ihtimali doğar. Bu risklerin önüne geçebilmek için de çoğu zaman doğum kararı alınır. Doğumda bebeğin ardından plasenta çıkışıyla birlikte annede iyileşme başlar. İlerleyen dönemlerde de herhangi bir problem gelişmesi beklenmez. Ancak bir sonraki hamilelikte yine preeklampsi veya eklampsi gelişme riski bulunur. Bu nedenle anne adayının sık sık doktor kontrolüne gitmesi, beslenmesine çok dikkat etmesi ve vücudundaki en ufak değişimleri bile iyi gözlemleyebiliyor olması gerekmektedir.
HELPP Sendromuna Dikkat!
Gebelikte tansiyon yükselmesine bağlı olarak HELPP Sendromu da gelişebilir. HELPP Sendromu, adını kırmızı kan hücrelerinin parçalanması (hemolysis), karaciğer enziminde yükselme (elevated liver enyzmes) ve kanın pıhtılaşmasını sağlayan trombositlerin azalması (low platelets) bulgularının baş harflerinden alır. Bu sendrom, tansiyon yüksekliği ve preeklampsinin en ciddi formudur. Ağır preeklampsili anne adaylarının %10’unda, eklampsili anne adaylarının ise %30’undan fazlasında gelişir. Tüm gebelikler değerlendirildiğinde çok nadir karşılaşılır ancak anne ve bebekte çok ciddi kalıcı sıkıntılara yol açabilir. HELPP Sendromu’nda tanı konulduktan sonra hemen doğum gerçekleştirilir. Gebelik genellikle sezaryen doğumla sonlandırılır. Hamileliğin sonlandırılmasıyla birlikte hızlı bir iyileşme süreci başlar.