Demokratik mi Yoksa İlgisiz mi? Sizin Bebek Yetiştirme Tarzınız Hangisi?

Tüm anneler çocuklarıyla iletişiminde kendine özgü tutumları vardır. Bazı anneler çocuklarının anlayabilecekleri her konuda fikirlerini alıp onun fikirlerine değer verirken, bazı anneler bunun tam tersi "ben öyle istiyorum çünkü ben senin annenim, bunu yapmak zorundasın" şeklindeki tutumuyla çocuğu ve kendisi arasında ben merkezci bir ilişki kurabiliyor. Paylaştığımız yazımızda anlatacağımız anne modelleri genel bir yapıda işlenmektedir. Bebeklerini beklemeye başladıkları andan itibaren onu kucağına alana kadar onun için her an, her dakika endişelenen, bir ömür boyu onun her anında yanında olmak ve bebekleri için her şeyin en güzelini isteyen fedakar annelerin farkında olmadan yaptıkları hatalar bebekleri olumsuz etkiliyor. Yapılan araştırmalar annelerin bebeklerine davranış şekillerini bilimsel olarak 4 annelik modeliyle ortaya koyuyor.

Annelik Modelinde Hangi Tip Annesiniz?

Hayattın içerisinde kişiliklerimiz, duygularımız ve olaylar karşısında tutumlarımız nasıl farklı ise,bebeğimize ve çocuğumuza karşı tutumlarımızda farklıdır. Kimimiz daha esnek bir anne olurken, kimimiz içimizdeki sevgiyi ve hoş görüyü dışarıya yansıtamayız. Bazen de hayatın koşuşturması sırasında bebeğinize/çocuğunuza yeterli ilgi ve özeni gösteremediğimizi düşünerek suçluluk duygusu duyarız. Uzman psikologlar bu ve bunun gibi anne modellerini ve çocukları ile olan iletişimlerinin nasıl olduğunu şu şekillerde açıklamaktadırlar.

1 - Sıcak Ama Sıkı / Demokratik Anneler

Bu tanıma giren anneler sıcak olmalarının yanında demokratikliği de elden bırakmazlar eğer siz;

Çocuğunuzla en her türlü konuyu müzakere etmeye çalışıyorsanız ve fakat nihai sorumluluğun yine sizde ise,
Çocuğunuzun bir günü planlı ise, televizyon ya da bilgisayar başında geçireceği zaman kısıtlı ise, onun gelişimine uygun aktivite buluyorsanız,
Çünkü ben öyle söyledim, ben öyle istiyorum cümleleri yerine; çocuğunuzu dinliyorsanız, onun fikrine değer veriyorsanız ve görüşünü almaya çalışıyorsanız.
Çocuğunuza evde koymuş olduğunuz kuralların neden uyulması gerektiğini, koymuş olduğunuz kuralların ne işe yaradığını anlatıp onunla ortak yol buluyorsanız ancak bu kurallara uyulmadığı zaman ceza değil uyarı yapıyorsanız.
Çocuğunuz / bebeğiniz sizinle iletişime geçiyorsa, onu yargılamayacağınızı ve kırmayacağınızı bilmiyor ve her konudaki düşüncesini sizinle paylaşıyorsa,
Çocuğunuzdan beklentiniz genellikle onun gelişimine, yaşına uygunluk gösteriyorsa,
Bağımsız bir birey olmak için onu teşvik ediyorsanız

Demokrotik Annenin Çocuğa /Bebeğe Etkileri

Yapılan araştırmalara göre, demokratik olan annelerin çocukları tartışma konularını iyi bir noktaya bağlayabiliyor. Bu tarz ebeveynler, bebeklerinin sağlıklı bir ortamda büyümesini sağlıyor. Anne ve çocuk arasındaki üretken ilişkiyi teşvik ediyorlar. Demokratik annelerin çocukları sosyal yönden daha yetkin, sorumlu ve özerk olabilme ihtimallerinin daha yüksek olduğu belirtiliyor.

2 -"Ben Öyle İstediğim İçin" / Otoriter Anneler

Bu tanıma giren annelerin çocukları ve bebekleri ile olan ilişkilerinde ben merkezci yönleri ağır basar. Bu gruba giren anneler;

Çocuğunun yaşantısına ilişkin beklentileri kendi beklentileriniz olarak sıralıyorsanız,
Şartlar ne olursa olsun, her koşulda çocuğunuzu kurallara itiraz etmeden uymasını istersiniz,
Kısıtlayıcı, cezalandırıcı ve sıkı bir disiplin uygularsınız,
Ben senin annenim, ben öyle istediğim için, çünkü ben öyle söylüyorum cümlelerini sıklıkla kurarsınız,
Çocuğunuz cezalandırılacağı düşüncelerini sizinle paylaşmaz,
Kendi isteklerinizi çocuğunuza yaptırmak için, ceza vermeyi araç olarak kullanarak sık sık ceza veriyorsanız,
Çocuğunuza daha az sıcak davranış gösteriyorsanız, Böyle yaparsan seni sevmem, Seni bırakıp giderim, Kardeşin daha uslu onu daha çok seviyoruz gibi cümleler kurarsanız.
Çocuğumuzdan beklentileriniz çok yüksekse ve bu beklentiler onun gelişimine uyum göstermiyorsa,

Otoriter Annelerin Bebek / Çocuk üzerindeki etkileri

Otoriter tarzda davranılan çocuklarda okul uyumunun az olduğu gözlemlenir. Bu tip anneye sahip olan çocuklar, otorite olduğu durumlarda sessiz kalıp, otoritenin olmadığı durumlarda ise, saldırgan olma eğilimi gösterebiliyorlar.

3 - Anne Arkadaş Gibi Değil / İzin Verici Anneler

İzin verici anneler çocuklarına/bebeklerine arkadaş gibi olmaktan ziyade, daha çok hayır demekten kaçınan anne modeline uyuyorlar. Bu anneler;

Çocuğunu hayal kırıklığına uğrayabileceği düşüncesi ile “hayır” demekten kaçınırlar,
Kuralları genellikle çocuğun ruh haline ve hissettiği duygulara göre esnetirler,
Çocuğu üzülmesin diye onunla çatışmaktan kaçınırlar,
Anne olmaktan çok arkadaş olmaya çalışırlar,
Çocuğuna çok sıcak ama kontrolsüz bir sevgi gösterirler, bebeğe gösterilen sevginin onun istediklerini vermek olduğunu düşünürler.
Çocuğun günün onu istekleri doğrultusunda şekillendirmesine izin verirler. Eğer istiyorsan geç saatlere kadar oturabilirsin, Yapmak istemiyorsan hiçbir şeyi yapmak zorunda değilsin tarzı cümleler kurarlar.

İzin Verici Annelerin Çocukları Üzerindeki Etkileri

Bu modele giren annelerin çocukların gelişiminde zararlı olduğu düşünülmektedir. Bir çocuğun en çok isteyebileceği annelik tarzının bu olduğu düşünülse de uzmanlar tarafından çocuğa sonuçları olmadan verilen özgürlüğün uzun vadede çocuğa zarar vereceği ifade edilir.

4 - İlgisiz Anne Modeli

Bu tanıma giren anneler çocuklarının fiziksel ve duygusal ihtiyaçları ile ilgilenecek zamanı çok fazla bulamazlar bu model grubuna giren anneler;

Ev hayatı dışında çocuğun eğitim ve sosyal hayatı hakkında pek bir bilgi sahibi değildir,
İş ya da diğer nedenlerden dolayı çocuklarını sık sık yalnız bırakırlar, ev dışında daha fazla zaman harcarlar,
Çocuğun size ihtiyaç duyduğunda kendinizi ona mazeretlerinizi açıklarken bulursunuz,
Çocuğunuzun arkadaşlarını öğretmeninden daha fazla bilmezsiniz,
Çocuğunuza karşı sıcak davranamazsınız,
Çocuğu ihtiyaçlarına ilişki durumlarına, arkadaş ilişkilerine ilgisiz kalırsınız,
Çocuğunuzun nerede olduğu sizi çok ilgilendirmez, Ne yaptığını neden umursayayım?, Nerede olduğun umurumda değil tarzındaki cümleleri kullanırsınız,
Kendi hayatınızla ilgilenmek eğilimindesinizdir.

İlgisiz Anne Modelinin Çocuk Üzerindeki Etkileri

Bu gruba giren anneler sizi veya tanıdığınız birisini tarif ediyorsa, bu durum çocuğun zarar görme riskinin yüksek olduğunu işaret ettiği anlamına gelmektedir. Olası ihtimaller, çocukların dış dünyayı keşfetmeleri için gerekli olan temel güven duygusundan yoksun bırakabileceği düşünüldüğünden bu durumun çocuk açısından zararlı olduğu ifade edilir. Kendinizin veya bir yakınınızın ihmal edici bir ebeveyn olduğunu düşünüyorsanız, çocuğunuzun zarar görmemesi adına uzman psikologlardan veya psikolojik danışmanlardan yardım almanız önerilmektedir.

En Faydalısı Demokratik Anne ama..

Uzmanlar 4 farklı annelik tarzından sağlıklı çocuk gelişimi için en uygun anne modelinin "demokratik" annelik olduğunu belirtiler. Demokratik tarz annelik; anne-çocuk etkileşimini, sevgiyi ve çocuğunun davranışlarını dengeler. Bu şekil bir atmosferde yetişen çocuğun annenin sınır çizebilmesine, kendine güvenmesine, yönerge ve kuralların sınırlarının uygunluğu doğrultusunda çocuğun sağlıklı bir özerklik geliştirmesine fırsat verir. Bununla bereber annenin annelik tarzı çocuğu etkileyebilmenin yanında çocuğun davranışlarınında annenin ebeveynliğini etkileyebildiği belirtilir.